İKTİSAT TARİHİ 5.

1-ikinci Dünya Savaşı sonlandığında, savaşın fiili iki galibi hangi devletlerdir.

 ABD ve Sovyetler Birliği’dir

2-iki kutuplu dünya ne demektir.?

 ikinci Dünya Savaşı sonrasında oluşan yeni dünya düzenine verilen isimdir. ABD ve Sovyetler Birliği’nin liderliğinde dönemin güç dengesini anlatmak için kullanılmaktadır

3- Askeri kampların ilki kimdir? NATO (North Atlantic Treaty Organization,

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü), resmen açıklanmasa da II. Dünya Savaşı

sonrası oluşan politik ayrımda, NATO Genel Sekreteri Lord Ismay’ın deyişi ile

“Rusya’yı dışarıda, Almanya’yı alaşağı edilmiş halde ve ABD’yi içeride” tutmak için

Kurulmuştur

4-NATO’nun kuruluşuna karşı, 1955’te Federal Almanya’nın NATO’ya alınması üzerine de, Varşova’da sekiz sosyalist ülkenin imzaladığı Dostluk, işbirliği ve Karşılıklı Yardım Antlaşması ile kurulan askerive siyasal birlik hangisidir? Varşova Paktı’dır.

5-ikinci Dünya Savaşı sonrası oluşan ekonomik ortam, savaş sırasında, 1944’de ABD’nin hangi şehrinde kurulmuştur? Bretton Woods’da kurulmuştur

6- Küreselleşme nedir? Ulus devleti nasıl etkilemektedir?

Küreselleşme (globalizasyon), üretim, ulaşım ve iletişimteknolojilerindeki hızlı gelişmenin ateşlediği, insan,mal ve para hareketlerindeki uluslararası entegrasyon sürecidir

7- Uluslararası ödeme aracı (döviz, altın) olmadan ticaret nasıl yapılır? Kliring, takas, trampa sistemi ile ticaret nedir?

Uluslararası ödemelerde, iki tarafında üzerinde anlaştığı bir şeyler para yerine kullanılabilir. Bununla birlikte asıl olan başka alışverişlerde de kullanılabilen döviz, altın gibi ödeme

araçlarının kullanılmasıdır. Fakat taraflardanbirinin ya da ikisinin de altın veya dövizi yoksa

alış veriş mal veya yerel para üzerinden yapılabilir. Takas,herhangi bir değişim aracı kullanılmaksızın, mal ve hizmetlerin diğer mal ve hizmetlerle değiş tokuş edildiği bir ticaret tipidir. Kliring de ise, anlaşması imzalayan ülkelerde ithalatçılar ithal ettikleri malların bedelini kendi ülkelerinde ulusal paralarıyla öderler. Bu paralar anlaşmalı ülkeye ihracatta bulunmuş kişilere alacaklarınınödenmesinde kullanılır. Böylece dolar gibi geçerli bir

yabancı para ile ödeme yapma zorunluluğu ortadan kalkar.Bu yöntemlerde yerel paranın değeri her mal için ayrı ayrı belirler

8-Truman Doktrini, askeri harcamalar için; Marshall Yardımları da, savaş sonrası Avrupa’nın yeniden yapılanması için düşünülmüştür.

9- Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA)’ya üye olabilmek için öncelikle nereye üye olamk gerekir?IBRD’ye (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası ) üye olmak gerekmektedir. IBRD’ üye olmanın ön şartı ise IMF’e üye olmaktır.

10-Revalüasyon ve devalüasyon  ne demektir.Bir ülkenin dışarıya sattıkları (ihracat) ve dışarıdan aldıklarından (ithalat) çoksa, bütün ülke sınırlarından giriş ve çıkışları gösteren tablo olan “ödemeler dengesi” fazla verir ve ulusal paranın değeri yükselir buna revalüasyon denir. Eğer ithalat ihracattan fazla ise ve bu süreklilikiçeriyorsa, ulusal paranın değeri düşer ise buna devalüasyon denir.

11- Sabit döviz kuru politikası nedir? Sabit döviz kuru politikası, Merkez Bankası’nın TL içinbir kur belirledikten sonra, onu uzun süre değiştirmemesidir

12- Dış ticarette liberalizasyon ne demektir.? ithalat ve ihracat üzerindeki düzenlemelerin asgariye indirilerek dış ticaretin serbestleştirilmesi olarak tanımlanabilir

13-4 Ağustos 1958 istikrar tedbirleri neleri içermektedir?

Devalüasyon,daraltıcı para ve maliye politikaları karşılığında,kredi ve mevcut borcun

vadesinin değiştirilmesini içermektedir.

14- Maliye politikası ile hükümetin bütçesi arasında nasıl bir ilişki söz konusudur? Denk bütçene demektir? Maliye politikası, devletin gelirlerini ve giderleri de göstermektedir.Eğer gelirler giderlere eşitse, bütçe denktir.Eğer devletin gelirleri giderlerden fazla ise, bütçe fazla vermektedir. Giderler daha fazla ise, bütçe açığı söz konusudur. Böyle bir bütçeyle kamu yatırımları finanse edilirse, açıktan finanse edilen bir büyüme söz  konusudur.

15-“Keynesyen iktisat”, 1929 Büyük Bunalımı sonrasında John Maynad Keynes (1883-1946)’in fikirleri ile oluşmuştur. Keynes, kendisinden önceki Klasik iktisat görüşünden,devletin rolü konusunda ayrılmaktadır. O’na göre, ekonomide kullanılmayan kaynakların olması, örneğin insanların işsiz olması, sürülmeyen tarlaların olması(iktisat teorisindeki adı ile eksik istihdam) durumunda,devletin ekonomiye ilk hareketi verecek yatırımlar yapması büyümeyi artıracaktır. Teori, pek çokgelişmiş ve gelişmekte olan ülke için, krizlerden ve gelişme problemlerinden çıkış yolu olarak önermektedir.Sadece Türkiye’de değil, 1970’lerdeki krize kadar, Keynesyen politikalar tüm dünyada tartışmasız uygulanmıştır

16- Altın kambiyo sistemi  ne demktr? Piyasadaki para miktarı kadar altın veya altın

karşılığı olan ABD dolarının Merkez Bankası’nda bulunmasıdır.

17-1946 devalüasyonunun nedenleri nelerdir? IMF’ye üye olma kararı,Krom ve tarımsal ürünlerin fiyatlarının düşeceğinin beklentisi,Savaş boyunca yüksek enflasyon yaşanması

18- Bretton Woods sistemi ne demektir? II. Dünya Savaşı sırasında Temmuz 1944'te ABD'nin küçük bir kasabası olan Bretton Woods'da toplanan Birleşmiş Milletler Para ve Finans konferansında ortaya çıkan iktisadi sistemdir Bretton Woods uluslararası para idare sistemi, dünyanın önde gelen devletleri arasındaki ticari ve finansal işlemlerde uyulması gereken kuralları belirler. Bu sistem , dünya tarihinde ilk kez, bağımsız ulus-devletlerin kendi aralarında ortak bir parasal düzen üzerinde anlaşmaları sonucunda uygulamaya konulmuştur.Uluslararası para sisteminin kurallarını belirleyen bu anlaşma, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) kurulmasına karar vermiştir. Bu kurumlar, 1946'da, yeterli sayıda ülke anlaşmayı imzalayınca faaliyete geçmiştir

19-1946-60 boyunca tarım sektörü için uygulanan politikaların sonuçları nelerdir?

Çiftçi gelirlerinin artması,Ekilebilir arazinin artması,Tarımsal üretimin artması,Tarımda makineleşmenin artması

20- Herhangi bir ürün için destekleme fiyatı ilan etmek ve bu fiyattan ürünü satın almak hangi politikanın araçlarındandır ?Maliye politikasının

İKTİSAT TARİHİ 6 .ÜNİTE

1-G-10 hangi ülkelerden oluşmaktadır?

G-10 (the group of ten), ABD, Almanya, Belçika, Fransa,italya, Japonya, Hollanda, ingiltere, isveç ve Kanadave daha sonra katılan isviçre’den oluşmaktadır.

2- Petrol krizi ifadesi ne için kullanılır? 1970’lerin ilk yarısında yükselen petrol fiyatlarından kaynaklanan ekonomik kriz İçin kullanılmaktadır.

3- Petrol krizi sürecini  hazırlayan olaylar zinciri nelerdir?

 Filistin’deki ingiliz manda rejimi 1948’de sona erdiğinde İsrail Devleti’nin kurulması ile başlamıştır. israil ile bölge ülkesi Arap Devletleri arasında çeşitli sıcak çatışmalar (1948

Arap-israil Savaşı, 1956’da Süveyş Krizi, 1967 Altı Gün Savaşı, 1973’de Yom Kippur

Savaşı) yaşanmıştır. Bu çatışmaların her birinde israil, ingiltere, ABD ve pek çok

Avrupa ülkesinin ciddi desteğiyle Arap devletlerine üstünlük sağlamış, sınırlarını

için kullanılmaktadır.genişletmiş ve bölgede sorunlu da olsa kalıcı olduğu göstermiştir. 1974’de israil’in sıcak çatışmada yenilemeyeceğine karar veren Arap ülkeleri yeni bir savaş alanı belirlemişlerdir

4-.OPEC (Organization of Petroleum Exporting Countries, Petrol ihraç Eden Ülkeler Teşkilatı) ne zaman hangi amaçla kurulmuştur? Eylül 1960’ta büyük petrol şirketlerinin (yedi kız kardeşin) yüksek üretim ve düşük fiyat politikasına müdahale etmek amacıyla kuruldu

5- OPEC üyesi devletleri  hangileridir? Başlangıçta Venezuela, iran, Irak, SuudiArabistan ve Kuveyt’ten oluşan gruba daha sonra sırasıyla Katar, Libya, Endonezya, AbuDabi, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Nijerya, Ekvator ve Gabon da katıldılar

6- Yedi Kız Kardeş ifadesi kim tarafından kaç yılında kullanılmıştır?

Yedi Kız Kardeş” ifadesi italyandevlet petrol şirketi Eni’yi yöneten Enrico Mattei tarafından, 1940’lardan 1970’lere kadar dünya petrol sektörüne hâkim olan ingiliz, Amerikan petrol şirketlerini anlatmak için 1950’lerde kullanılmıştır

7- Yedi Kız Kardeş” hangi petrol şirketlerini ifade etmektedir?

Yedi Kız Kardeş”, Anglo-Persian Oil Company (şimdikiBP), Gulf Oil, Standard Oil of California (SoCal), Texaco(şimdiki Chevron), Royal Dutch Shell, Standard Oil of New Jersey (Esso) ve Standard Oil Company of New York (Socony) (şimdiki ExxonMobil)’den oluşmaktadı

8- Petro-dolar ne demektir? Petrol krizi sırasında OPEC üyesi ülkelerin elde ettiği gelir için kullanılan genel ifadedir

9-Moratoryum ne demektir? Borçlanıcının, ödeme gücünü kaybetmesi nedeniyle borçlarının tümünü veya bir kısmını ödeyemeyeceğini ilan etmesidir. Genelde borçlu ve alıcı arasında borcun yeniden yapılandırılması ile sonuçlanır

10-1960-80 arası Türkiye için önemi nedir?

 Türkiye’de dönemin en önemli özelliği ekonomik hayatın planlanmış olması ve bununla birlikte hüküm süren politik istikrarsızlıktır

11-Cumhuriyet tarihinin ilk koalisyon hükümeti ne zaman kurulmuştur?

27 Mayıs 1960 darbesinden sonra yapılan seçimlerden sonra 20 Kasım 1961’de ismet inönü başkanlığındaCumhuriyet Halk Partisi ile Adalet Partisi arasında kuruldu

12-1958’de Nobel ödüllü iktisatçı kimdir?Jan Tinbergen (1903-1994) OECD’nin öneris iile plan geliştirmek üzere Türkiye’ye gelmişti   

13- ithal ikâmesi ne demektir? yurt dışından ithal edilmekte olan malların, özendirici önlemlerle yurt içinde üretilmesini hedefleyen  politikaların  genel adıdır. Hem özel sektörün hem de kamunun birlikte sanayi yatırımları yaptıkları bu ekonomik sisteme genel olarak karma ekonomi denilmektedir. Bu amaçla yurt dışından alınması gereken ürünlerin yurt içinde üretilmesi, birkaç basamaklı bir koruma modelini gerektirmektedir

1)      Koruyucu dış ticaret politikası:2) Planlamanın önerdiği alanlarda yapılan yatırımlara teşvik uygulanması:3) Sermaye ve emek üzerindeki fiyat kontrolleri

14- Bir dönemin ve sonraki dönemlerin gözde deyimi “banka hortumlamak” ne demektir?Banka sahiplerinin kendilerine uygun faiz oranlarından kredi açmaları ile oluşan, piyasa faiz oranlarının tırmanması ile bankaların sermayelerinin azalmasına hatta yok olmasına yol açan süreç.

15-Türkiye Cumhuriyeti’nin de başlıca gelir kaynakları nelerdir?vergiler, iç borçlanma ve dış borçlanmadır. Vergiler ve iç borçlanma, yurt içindeki bireylerin daha fazla tasarruf yapması anlamına gelecektir. Dış borç ise, alındığı dönemde yurt dışındaki, öderken de yurt içindeki bireylerin tasarruflarını kullanmaktır. Diğer bir ifade ile devletin planlı dönemlerde olduğu gibi giderek daha fazla yatırım yapabilmesi ancak daha yüksek tasarruflarla mümkündür

16- Konsorsiyum ne demektir?: Bağımsız firmalardan, örgütlerden vehükümetlerden oluşan biroluşumun kaynaklarını,becerilerini belli bir amaç

için bir havuzda geçiciolarak bir araya getirmeleri

17- Ambargo ne demektir? Askeri, politik ya da ekonomik nedenlerle bir ülkenin diğer bir ülkeden mal alım satımının kısmen veya tamamen yasaklanması Enflasyon oranındaki büyük artışlarla birlikte görünen GSMH artış hızındaki (büyümedeki) düşüşler “fakirleştiren enflasyon” olarak isimlendirilir

18-. 1960 sonrası Türkiye’de kalkınmayı yönlendirmek amacıyla kurulan kurum hangisidir?

Devlet Planlanma Teşkilatı

19- Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı aşağıdaki yıllardan hangisini kapsamaktadır? 1963-72, 20-2. Beş Yıllık Kalkınma Planı aşağıdaki yıllardan hangisini kapsamaktadır BYKP 1968-1972,

21. 3. Beş Yıllık Kalkınma Planı aşağıdaki yıllardan hangisini kapsamaktadır 1973-1977 yıllarını kapsamaktadır.