TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ I

TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ I ÜNİTE 1 ‘ KONU ÖZETİ

      BİLGİSAYARLARIN TARİHÇESİ:

§  1943 senesinde ENIAC adlı pc ile başlanmıstır.

§  ENIAC (elektronik sayısal birleştirici ve hesaplayıcı ) açılımıdır.

§  Pensilvanya ünv. John mauchly ve john presper eckert tarafından tasarlanmış dünyanın lk genel amaçlı sayısal bilgisayarıdır.

§  ENIAC ikinci dünya savaşı sırasınca  gereksinimler sonucu ortaya çıkmıştır.

§  Pelsinvanya ünv. John mauchly  mevcut olan lambaları kullanarak  bir pc tasarlamayı teklif etmş ve onayı almıstır.

§  Lamba 1900 lern başlarında elektronik teknolojisinin ilk aşamalarında  kullanılan ve görüş olarakta lambaya benzeyen devre parçaları elektronik  devrelernde yükselteç veya ilk pc anahtar (switch) görevini görmüştür.

§  ENIAC günümüzde standart hale gelmiş ikili düzen yerine onluk düzeni temel almıştır.

§  ENIAC  1946 tamamlandktan sonra savaş bitmiştir.fakat geliştirilerek hidrojen bombasının hesaplarında kullanıldı.1955 yılına kadar çalışılıp görevden alındı.

§  ENIAC programlanması  çok zor bir durumdu ENIAC ı geliştiren ekipten JOHN VON NEUMAN 1945 senesinden sonra kendi adını alacak (NEUMANN makinesi) bir tasarımla ortaya çıktı.

§  NEUMANN önerisi kayıtlı program kavramı olarak adlanırılan bu yaklaşım günümüze kadar çalışılıp gelmesine neden olmuştur.

§  Bu yaklaşıma uyan ilk pc  yine neumann  ve ekibi tarafından Princeton ünv. Yapılmış olan IAS’dır.

§  IAS( üniversitedeki  gelişmiş çalışmalar enstitüsünün adını IAS olarak almıtır.

§  IASnin hafızası her biri 40 ikilik düzen verisi (bit) içeren 1000 hafıza birimimbu hafıza biriminden oluşmaktadır.IAS nin kontrol birimi bu hafızadan komutları okuyarak sıra ile işleme almaktadır. Cihazın 21 adet farklı komutu bulunmakta ve bunlar veri transferi dallanma komutu aritmetik işlemler ve de adres değişiklikleri yapabilmektedir.

TİCARİ BİLGİSAYARLAR:

§  İLK ticari pc UNIVAC 1 dir

§  Kurucusu ECKERT VE MAUCHY dur

§  Bu cihaz ilk olarak 1950 yılında ABD nüfus ymında kullanılmıştır.

§  ECKERT-MAUCHY firması takiben spery rand şirketinin  altında UNIVAC birimi halini aldı ve serinin devamını üstlendi.

§  Daha yüksek hafıza ve işlem yetenegine sahip  UNIVAC 2  1950 lern sonunda piyasaya çıktı ve 1100 serisi takip etti.

§  IBM ise delikli kart (punched card ) işlem üzerine olan faliyetlerini  1953 yılında  701 adlı ilk elk. Hafızalı pc çıkarmaya devamettirdi.

§   Bilimsel ve iş dünyası uygulamalarını hedefleyen model olarakda 702 ile devametirti.

§  Bu döneme kadar vakum tüplerini baz alan pc tasarımları transistor ün icadı ile çok daha küçük  az enerji harcayan daha ucuz daha az ısınan ve dayanıklı  bu altarnetife hızla döndüler.

§  NCR ve RCA firmaları 1950 lerin sonunda transistörlü pc ürettiler ve IBM de 7000 ile bu alana geçiş yaptı.

§  Delikli kart: pc veri veya program girişi  ilk dönemde matbu kartları özel aletlerle delinerek ve bu delikli kartları kullanarak yapılmştır.hem iş yükü olarak hemde kalıcılık ve esneklik açılarından kısıtları olan bu yöntem daha sonraları terk edilmiştir.

§  Transistör: elektronik devrelerde güçlendirici veya anahtar olarak kullanılan yarı iletken temelli devre elamanıdır.

§  Transistörlü evrede önemli gelişmelere geçildi.üst düzey programlama illeri ve bilgisi çalışma ortamını ve kurallarını belirleyen sistem yazılımlarına geçilmiştir.

§  Bu dönemin önemli şirketlerinden  DEC (DİJİTAL EGUİPMENT CORPORATİON) 1957 DE kuruldu ve yine o yıl ilk pc olan PDB-1 İ sundu.

§  Bu pc üçüncü nesil olarak alandırılan dönemin temelini teşkil eden mini bilgisayardır.

ENTEGRE DEVRELER VE MİKRO İŞLEMCİLER

§  Üçüncü nesil transistörler yerlerini birçok  tranistörü üzerinde barındıran entegre devrelere bıraktılar.1958 entegre devrelerin imalı ile pc üçüncü nesli DEC in PDF -8 i vede IBM system /360 ıle basladı.bu dönemde bir entegre devrenin üzerine konulablecek transistör yısı inanılmaz bir sürat ile artmaya başladı.

§  Entegre devre üreticilerinden  olan intelin kurucularından olan GORDON MOORE un ifade ettiği more kuralı günümüze kaar geçerliliğini korumuştur.

§  More kuralı: entegre devreleri üzerindeki  transistör sayısının her iki senede bir iki kart artacagını öngören ve zamanın ( şuana kadar) haklı çıkarttgı öngörü gorden more bu öngörüyü 1965 yılında yaptıgında en az on sene daha geçerli olacagını belirtmişti.

§  More kuralının fayaları çok olmuştur.

§  Manyetik esasları temel alan hafıza bileşenleri 1970 yılında fairchild firmasının ürettiği ilk uygun kapasite de ve ticari hafıza birimi ile yarı iletkenler dünyasına taşınmış ve sonrasındada moore kuralının etkisi bilgisayarın bu kritik bileşenlerinde de gözlenmeye başlanmıştır.

§  Entegre devreler üzerindeki bileşen sayısının artması ile bir merkezi işlem birimi (cpu) tüm işlevlerini tek bir yonga üzerinde sunmuştur.  

§  İntel 1971 yılında 4004 adlı yongası ile bir CPU nun tüm bileşenlerini tek bir entegre üzerinde sunmuş ve ilk mikroişlemci ortaya çıkmıştır.4004 ile başlayan süreç ilk 8 bitli mikro işlemci olan 8008 devam etmiş takiben 8080,8086,8088,80286,386,486 pentium şeklinde daha hızlı ve yüksek  işlem kapasiteli yonga aileleri piyasaya sürülmüştür. Buna paralel olarak Motorola (günümüz freescale semiconductor) amd ve diğer ve diger farklı yonga üreticileri de bu alanda faliyet göstermişlerdir.

§  günümüzde ise bu mikro işlemci dünyasında çok çekirdekli işlemciler yaygın olarak kullanılmaktadır.

§  Giderek gelişmiştir ve günümüzde mobil işlemci mimarları (ARM ve DDİGERLERİ )de yaygın kullanılmaktadır.

KİŞİSEL BİLGİSAYARLAR VE SONRASI

§  Mikro işlemciler sayesinde kolaylaşan iletişim sistemi kişisel bilgisayar dönemini başlatmıştır.

§  1970 lerin basında intelin 8080 işlemcisini temel alan ALTAİR 8800 kişisel pc furyasının başlangıcı olmuştur.

§  Aynı yıllarda APPLE firmasının kurucuları olan STEVE JOBS ve STEVE WOZNİAK da APPLE 1 adlı ilk pc üretmişlerdir.

§  Hayatımızı kolaylaştıran birçok eşyalarda karşımıza çkmaktadır.( tv mutfak eşyaları,pc,araba)bankacılık,saglık ulaştırma egitim)veri bağlantıları tüm hayatı kolaylaştırdıgı bilinmektedir.

BİLGİSAYARIN YAPISI ve BİLEŞENLERİ

§  Neumann tarafından oluşturulan mimari günümüz pc den yapısal esasını teşkil etmektedir.bir pc kavramsal yapısı ve buradaki işlevsel bölümlenme aktarılmaktadır.kavramsal  pc mimarisi : veri aktarım birimi ->kontrol birimi->veri saklama ve veri işleme brimleri olarak yapılır.

§  Bu mimari yapılanmada en kritik birim ana işlemci CPU dur.CPU nun görevi bünyesindeki kontrol birimi vasıtası ile CPU nun vede  pc nin işlemlerini yönetmek hafıza işlemleri yapmak aritmetik/mantık birimi vasıtası ile veri işleme yapmak bununla birlikte bilgisayarın ana hafıza birimi dış dünya ile veri alışverişi sağlayan giriş çıkış birimleri mevcuttur.

                 BİLİŞİM SİSTEMLERİ

§   Bilişim sistemlerinin yapısı  hem iş dünyası hemde  kamu kurumlarında bilişim sistemleri unsurlarını oluşturmaktadır.

§  Bilişim sistemelri donanım yazılım bunları saglayan süreçlerden oluşur.

§  NOT:tbt kitabı sayfa 8 şekirl 1.4 te tabloyu inceleyebilirsiniz…….!

§  Günümüzde bilişim sitemini kullanmayan kurum yoktur.

§  Özelliklede iletşim agı bileşenleri veri tabanı yönetim sistemleri veriler üzerinde ilem yapmayı  ve işletmelere karar süreçlerinde  destek olmayı saglayan müşteri ilişkileri yönetimi veri madenciliği ve iş zekası çözümleri günümüz işletmelerinin  kaçınılmaz araçları haline gelmişlerdir.

§  Kurumsal kaynak planlama (enterpirise resources planning-erp) kurumsal kanak planlaması işletmelerde mal ve hizmet üretiminde gerekl kaynakların planlanmasında görev alan bileşim sistemlerine verilen addır.

              BİLİŞİM SİSTEMİ ÇEŞİTLERİ

§  İşlem sürec sistemleri , ofis sistemleri,  bilgi temelli işletim sistemleri,  karar destek sistemi ,   işletme bilgi sistemi,    üst düzey yönetici destek sistemi

§  İşlem(transaction ) üreç sitem : kurumları operasyon seviyesinde en temel süreçlerini üstlenen yapılardır.(sipariş giriş otel rezervasyon ,bordro,personel istemleri bu kategoriye girer.

§  Ofis sistem: çalşanların verimliliğini arttıran kelime işleme ,hesap çizelge sunum hazırlama ,masa üstü yayıncılık ile kullanılmaktadır.örn:Microsoft Office tasarım amaçlı ise (autocad) bilgi temelli iş sistemleri

§  İşletme bilgi sistemleri şirket yöneticilerine destek amaçlı  yöneticilere şirketin durumu ile ilgili raporları şirket içi veriler baz alınarak sunulur

§  Karar destek sistemleri:yöneticiler için hem şirket içi hemde şirket dışı veri kaynakları kullanarak analitik karar vermeyi mümkün kılar.

§  Üst düzey yönetici destek sistemleri:kurumun stratejik seviyede alacagı kararlarda yarımcı olurlar.

§  Kurumlar kullanılan kurumsal kaynak planlama  (erp) müşteri ilişkileri yönetimi (CRM)

§  Gibi sistemleri kullanıcılarına bağlı olarak bu altı başlıktan birden fazlasını kapsamakta ve o kapsamda hizmet verebilmektedir.

§  Müşteri ilişkileri yönetimi:(customer relationship management) işletmelerde iş ilişkisi içinde bulunan mevcut ve müstakbel müşterileri ile ilgileri iş süreçleri ( satış pazarlama müşteri hizmetleri teknik destek ) ile düzenleme ve eşleşme görevini üstlenen bilişim sistemlerine verilen addır.

§  Veri madencil:( data mining) büyük veri setleri üzerinde  yapay us makine ögrenmesi ve istatistik teknikleri aracılığı ile çeşitli ilişkler bulmayı mümkün kılan yöntem ve bunu kullanan bilişim sistemleri 

                   BİLİŞİM İSTEMLERİNİN ETKİLERİ

§  Hayatın her alanında yararlanmaya başlayan bilişim sistemleri hem özel hayatımızı hemde ticari faliyetleri ve kamu hizmetlerini kökünden degiştirmektedir.

§  NOT: tbt sayfa 10 şekil tablo 1.2 inceleyiniz…..!