HELLEN VE ROMA TARİHİ

HELLEN VE ROMA TARİHİ -1.ÜNİTE

EGE'DE TUNÇ ÇAĞI

EGE DÜNYASININ SINIRLARI

§  Ege Dünyası,Ege Denizi'ne kıyısı olan ülkelerdir.Yunanistan,Makedonya ve Trakya Batı Anadolu'da olan Ege Dünyası ülkeleridir.

§  Ege Denizi,kuzeyde Makedonya ve Trakya,batıda Yunanistan ,doğuda Batı Anadolu kıyıları ve güneyde Girit Adası ile sınırlıdır.

§  Ege Denizindeki başlıca adalar;

  Kuzeyde;Thasos(Taşoz),Samothrake(Semadirek),Imbros(Gökçeada),Tenedos(Bozcaada)ve Lemnos(Limni)

  Batı Anadoluya yakın adalar;Lesbos(Midilli),Khios(sakız),Samos(Sisam),Kos(İstanköy) ve Rhados(rodos)

  Yunanistan'a yakın adalar;Kuzey Sporat Adaları,Euboia(Eğriboz),Kiklad Adaları ve en güneyde Girit'tir.

§  Ege göçleri,kolonizasyon ve Büyük İskender'in fetihleri eski Hellen kültür ve uygarlığının neredeyse tüm Akdeniz'e hatta Hindistan'a kadar yayılmasına neden olmuştur.

DODEKANESA:Eski Yunanca'da Dodeka on iki,nesa ise ada anlamına gelen nesos kelimesinin çoğul halidir.

EGE'DE TUNÇ ÇAĞI KOLONİSİ

§  Tunç çağı,Girit ve Yunanistan'da yaklaşık MÖ(3100-1100)döneminde yaşanmıştır.Bu süreç Kikladlarda MÖ 1400 civarında son bulmuştur.

§  Tunç Çağı'nın yaklaşık ilk bin yılı İlk Tunç Çağı'nı kapsamaktadır.

§  Tunç Çağı,Girit'te Minos,adalarda KİKLAD,Yunanistan'da ise HELLAS olarak adlandırılır.

§  İLK TUNÇ:MÖ3100-2100,ORTA TUNÇ:MÖ2100-1700,SON TUNÇ:1700-1100

KİKLAD ADALARI VE KÜLTÜRÜ

§  Kiklad adaları günümüzde Yunanistan sınırları içersindedir.

§  Eski Yunanlar'ın Kyklades olarak adlandırdıkları Kikladlara dahil önemli adalar;KEA,ANDROS, TİNOS,MYKONOS,DELOS,KYTHNOS,SYROS,SERİPHOS,SİPHNOS,MELOS,PAROS,NAKSOS,AMORGOS, SYKİNOS,IOS,SANTORİNO ve ANİFİ'yi sıralandırabiliriz.

§  Adalar kutsal DELOS Adası etrafında kümelenmiştir ve Melos ile Santorini(antik Thera)volkanik adalardır.

§  Kiklad adaları,Yunanistan'dan Anadolu'ya ulaşımı kolaylaştırırlar.

§  Kiklad Adaları'ndaki kültüre ilişkin önemli izler İlk Tunç Çağı'na aittir.(MÖ yak.3000-2000)

§  Tunç Çağı,Kiklad Adaları'nda,"Kiklad"adıyla tanımlanır.

§  Karakteristk özelliklerinden dolayı ilk Kiklad Kültürü,GROTTA-PELOS ve KAMPOS(her ikiside ilk kiklad I),KEROS-SYROS(ilk kiklad II),KASTRİ-PHYLOKOPİ I(her ikiside ilk kiklad III)olmak üzere beş kültür dönemine ayrılmıştır.

§  Melos Adası,volkanik cam olarak adlandırılan opsidyen açısından zengindi.

§  Siphnos Adası,kurşun gümüş ve bakır yataklarına sahipti.

§  Paros ve Naksos adaları mermer ve zımpara minerali açısından zengindi.

§  İlk Tunç evrelerine adlarını veren GROTTA,Naksos Adası'nda;PELOS,Melos Adası'nda,KAMPOS,Paros Adası'nda;KASTRİ,Syros Adası'ndadır.

§  Kiklad Adaları'ndaki en karakteristik İlk Çağ Kültürü buluntuları MERMER İDOLLERdir

§  Girit'e yakın olan güneydeki Kiklad Adaları,MÖ yak.1700'den itibaren(orta kiklad dönemi başı)Girit'in etkisine girmeye başlamıştır.

§  Thera Adası'nda Akrotiri'de yapılan kazılarda bulunan Linear A tablet parçaları ve freskler,adadaki girit egemenliğini gösterir.

§  Orta Kiklad döneminde,mermer idollerin aksine geometrik bezemeli çanak çömlek dikkati çekmektedir.

§  Kiklad adaları kültürü esas olarak ilk tunç çağ kültürüdür.

GİRİT ADASI VE MİNOS UYGARLIĞI

§  Girit Adası Ege Denizi'in güney sınırını oluşturur.Ege Adaları'nın en büyüğüdür.

§  En önemli tarımsal ürünler buğday,zeytin,incir ve üzüm yer alır.

§  Hayvancılık koyun,keçi ve domuz besiciliğine dayanır.

§  Girit'in en önemli merkezleri Knossos,Phaistos,Hagia Triada,Malia,Mokhlos,Gournia,Petras, Palaikastro,Zakros ve Kydonia(Khania)dır.

§  Knossos,Malia,Phaistos ve Petras'ta birer saray bulunmaktaydı.

§  Orta Tunç Çağı'n ilk evresinde MÖ 2.bin yıl başlarında Girit'te yüksek bir uygarlık ortaya çıktı.Orta Tunç Dönemi boyunca önemini ve etkisini sürdürdü,Geç Tunç Çağı'yla birlikte çöküş süreci başladı.

§  Homeros'un İlyada Destanı'nda(xıx.172-179)Knossos ve Kral Minos'un adları geçmiştir.

§  Adada kazı yapan Sir Arthur Evans,Girit'in Tunç Çağı uygarlığını,adanın efsanevi kralı Minos'tan dolayı "Minos Uygarlığı"olarak adlandırmıştır.

§  Girit Tunç Çağ uygarlığı,Erken Minos,Orta Minos,Geç Minos olarak tanımlandı.Her biri kendi içersinde alt bölümlere ayrılmıştır.

§  Girit'te Orta Tunç(Orta Minos),iki dönem altında incelenir;

§  · İlk saraylar Dönemi(MÖ 1900-1700)

§  · Yeni Saraylar veya İkinci Saraylar Dönemi(MÖ 1700-1450)

§  Kalıntıları Heraklion'a yakın yerde bulunan Knosos'taki saray ilk olarak MÖ1900 civarında inşa edilmeye başlanmıştır.

§  Yunanistan'da oluşan Akha(Miken)sanatıda Girit Sanatından etkilenmişti.

§  Sarayların etrafı surla çevrili değildir,ada uygarlığı olması nedeniyle Giritliler savunma gereksinimi duymamış olmalıydılar.

§  MÖ yaklaşık 1700 civarında yani Orta Minos II Dönemi sonunda,İlk saraylar nedeni belli olmayan bir şekilde yakılıp yıkılmış ve hemen ikinci kez daha büyük ve daha görkemli olarak inşa edilmiştir.Bu dönem Yeni Saraylar veya İkinci Saraylar olarak adlandırılmaktadır.

§  Yeni saralarda,dikdörtgen planlı avlu etrafında odalar ile depolar ışık kuyuları,ufak avlular ve batı avlusu en dikkat çekici unsurlardır.

§  MÖ 1450-1400 civarında nedeni tam olarak bilinmeyen son bir felaketten sonra adadaki saraylarda öncekinden daha büyük bir yıkım bir yıkım söz konusu olmuştur ve bu tarihten sonra Girit uygarlığında çöküş başlamıştır.

§  Giderek zayıflayan Knossos,MÖ 13yy sonlarında tamamen terk edildi.

§  Ege'deki liderlik,Minos Girit'inden Miken liderliğindeki Yunanistan'a geçti.

§  Knossos'taki kral dinsel gücü elinde tutuyordu.Bu nedenle Minos Tanrı-kral kimliğini taşıdığı ileri sürülür.

§  Girit'in Tunç Çağı kültürü mimari vazo sanatı,heykeltraşlık ve resim sanatının gösterdiği gibi Eski Hellen uygarlığının çekirdeğini oluşturmaktadır.

§  Uluburun ve Gelidonya batıkları o dönemdeki uluslar arası ticaretin kanıtlarıdır.

§  Diplomatik ilişkilerin en erken uygulaması armağan değiş-tokuşudur.Tunç çağı armağanları arasında çeyizler birinci sırayı alır.

§  Kythera Adası'nda bir koloni kurmuşlardır.

§  Girit'te iki tür yazı kullanıyorları;MÖ2.bin yıl başlarında hiyeroglif,MÖ1600lerden sonra ise Linear A yazısıdır.

§  Linear B yazısı Yunanistan'danki Akhalar'a özgü bir yazıdır.

§  MÖ 1450 civarında Yunanistan'dan gelen Akhalar,Girit'i istila etmişler ve Knossos'tan yönetilmeye başlamıştır.

§  Linear A yazısı henüz çözülmemiş,Linear B ise İngiliz mimar Michael Ventris tarafından çözülmüştür.

§  Mühür,Girit'te ilk Minos döneminden itibaren kullanılmakta ve Orta Minos Dönemi'nde daha yaygındır.

ekonomi

§  Girit'te gelişkin bir metal işçiliği,mücevhercilik,vazo ve resim sanatı gelişmiştir.

§  Çiftçilik ve zanaatın eknomideki yeri büyüktür,koyun ve keçi yününe dayalı tekstil,endüstryel bir alan olmuştur.

§  Devlet ekonomisi,tarım ve hayvancılığa dayalı ürünlerin sarayda yada tapınakta toplanıp ordan toplumdaki hiyerarşik yapılanmaya göre yeniden dağıtımı şeklindeydi.Bu ekonomik yapı, yeniden dağıtımcı saray veya tapınak ekonomisi olarak adlandırılır.

din

§  Giritliler esas olarak doğa tanrılarına tapıyorlardı.

§  Saray içindeki bir mekan,tapınak olarak kullanılabildiği gibi ,dağlarda da ibadet mekanları vardı

§  dağlardaki ibadet mekanları doruk tapınakları ve mağaralar idi.

YUNANİSTAN VE MİKEN UYGARLIĞI

§  Yunanistan'ın yaşam ve yerleşim koşulları nedeniyle denizcilik,Eski Hellen ulusunun en önemli faaliyet alanlarından biridir.

§  Tunç Çağı Yunanistan'da "hellas" olarak adlandırılmaktadır.

§  Yunanistan'ın Argolis bölgesinde yer alan Lerna esas olarak İlk Tunç Çağı'yla (MÖ 2500-2200)temsil edilmektedir.

§  Lerna,çatısı kiremitlerle kaplı olduundan Kiremitli Ev adı verilmiştir.iki katlı ve megaron planlı yapının olasılıkla saray yada idare merkezi gibi bir işlevi vardı.

§  Yunanistan,MÖ2.bin yılın başından Anadolu'dan gelen ve Akhalar veya Akhaialılar(akhaioi)olarak adlandırılan,Eski Yunanca konuşan Hint-Avrupalı bir halkın istilasına uğradı.

§  Akhaların konuştuğu Yunanca,Aiolve İon lehçelerinden oluşuyordu.

§  Akhalıların istilası MÖ 2000-1700 yılları arasındaki bir dönemde gerçekleşti.

§  Yunanistan Akhaların istilası sonrası orada yaşayanlardan dolayı Akhaia olarak anılmaya başladı.

§  Akhalar,MÖ 2.bin yılın ortalarından itibaren Yunanistan'da yüksek bir uygarlık meydana getirdiler.Bu dönem,Girit'in üçüncü Saray Dönemi'ne (MÖ  1450-1200)yada Ege Dünyası'nın Son Tunç Çağı'na(geç hellas)denk düşmektedir.

§  Akha uygarlığına MİYKENAİ yada MİKEN UYGARLIĞI da denir.

§  Akhalar;saraylar,kaleler ve anıtsal mezar yapılarıyla o dönemdeki Yunanistan ve Ege'nin en güçlü uygarlığına damgasını vurdular.

§  MÖ 16.-15.yy(geç hellas I-II)Akha uygarlığının sarayöncesi ve erken saraylar dönemini kapsar.

§  Akhaların parlak dönemi olan MÖ 14. ve 13.yylar(Geç HellasIII.AveB)büyük sarayların inşaa edilmiş olduğu bir dönemdir ve aynı zamanda "Kahramanlar Çağı"olarakta anılır.

§  Akhalar,her biri kendi saray-kalelerinde hüküm süren feodal beylikler halinde yaşıyorlardı.

§  Girit'in aksine Akha sarayları surlarla çevrilidir.

§  Yunanistan halkı Arkaik ve klasik çağ Yunanları,insanların taşıyamayacağı büyüklükte iri taşlarla inşa edilmiş olan duvarların mitolojik dev yaratıklar olan Kykloplar (kyklopes)tarafından inşa edildiğinde inanıyorlardı.

§  Akha sarayları yönetim merkezi,törenlerin yapıldığı yer,üretim ve yeniden dağıtım merkezi ile tüketim fazlasının toplandığı yerdi.MYKENAİ'daki saray,kuyu mezarlar ve kubbeli mezarlar(tholos'lar)burada aristokratların kral hanedanının hüküm sürdüğüne işaret etmektedir.

§  Erken dönemlerin yönetici sınıfına ait mezarlar(MÖ 16.yy)kuyu mezarlardır.A mezar halkası(MÖ 1570-1500)ve B Mezar Halkası(MÖ 1650-1550) olarak iki şekildedir.A Mezar Halkası,1876'da H.SCHLİEMARN tarafından,B Mezar Halkası 1952'de yunan arkeologlar tarafından bulundu.

§  MÖ 16.yyın sonunda ortaya çıkacak olan kubbeli tholos mezarlarının en önemlileri ise içinde bulunan değerli eserlerden dolayı yalnış olarak"ATREUS HAZİNE BİNASI"olarak adlandırılan mezar yapısı ile "Klytemnestra"mezar yapısıdır.

§  MÖ 13.yy ikinci yarısında kuzeyden gelen istilacıların baskısı sonucu zayıflamış ve Ege Göçü olarak anılan bu istilanın son dalgasını oluşturan Dolar tarafından MÖ1200-1150 civarında tamamen ortadan kaldırılmıştır.

§  MÖ 12. ve 11.yylar(Geç Hellas III.C)"Saraylar Sonrası Dönem"olarak adlandırılmaktadır.Çünkü Akha sarayları yıkılmış ve terkedilmişlerdir.

sosyal yaşam

§  Soylular ve iktidar sahipleri saray ve kalelerde hüküm sürerken;damos olarak tanımlanan halk ,bunların çevresindeki evlerde yada kırsaldaki çiftliklerde yaşıyordu.

§  Halkın en alt sınıfını köleler oluşturuyordu.

§  Kral,Vanaks,yanında çalışan ve orduya komuta eden kişi LAVAGETAS adını taşıyordu.

§  En ünlü Akha kralı,Troia seferini yöneten Aqamemnon'dur.

ekonomik yapı

§  Tarım ve hayvancılığa dayanır.

§  Yeniden dağıtımcı saray ekonomisi uygulanıyordu.

§  Miken sarayının ekonomisinin iki endüstri kolundan biri tekstil diğeri ise metal işçiliğiydi.

§  Zeytinyağı,şarap,parfüm ve çanak çömlek imalatı ile dericilik dier endüstriyel alanlardır.

§  Bakırı Kıbrıs Adası'ndan,gümüş ve kalayı Attika bölgesinden,altını Trakya ve doğudan sağlıyorlardı.

§  Akhalar,Doğu ve Batı Akdeniz kıyılarında ve Batı Anadolu'da ticaret kolonilerikurarak yayılımcı politika izlemişlerdir.

§  Akhalar kuzeybatı anadoluda bir üsse dahip olmak ve Karadeniz'e açılma arzularından dolayı girdikleri mücadeleyle tahta at hilesiyle ünlü Troia Savaşı'nı(MÖ yaklaşık 1300)Troialar ile gerçekleştirmişlerdir.

yazı

§  Akhalar Linear B yazısını kullanmışlardır.

§  soldan sağa doğru yazılır.

§  Bu yazı 1952'de Michel Ventris ve John Chadwiok tarafından çözülmüş ve Eski Yunancanın arkaik formu olduğu anlaşılmıştır.

TROİA

§  İlk Tunç Çağı'nda Anadolu'daki en önemli merkez Troia'dır.

§  Troia'nın I. ve IV. tabakaları ilk tunç çağına ilişkindir.(MÖ 3.bin yıl)

§  İlk Tunç Çağı Troia'sında insan yüzlü kaplar ile depas amphikypellon denen kaplar dikkati çekmektedir.

§  İstanbul Arkeoloji Müzeleri ile Çanakkale Müzesi'nde Troia hazinelerine ait bir grup eser vardır.

HELLEN VE ROMA TARİHİ -2.ÜNİTE

GÖÇLERİ,KENT-DEVLETLERİ VE KOLONİZASYON

EGE VE DOR GÖÇLERİ

§  Ege göşlerinde iki nüfus hareketi öne çıkmaktadır;Deniz Kavimleri ve Dorlar.

§  Kuzeyden;Balkan Dağları yöresinden gelmişlerdir.Yunanistan ve Anadolu'dan geçip Mısır'a kadar ulaşmışlardır.

§  13.yy sonlarında ve 12.yy başlarında Mısır iki kez Deniz Kavimleri'nin saldırısına uğramış ve geri püskürtülmüşlerdir.

DORLAR

§  Genel olarak Peloponnesos Yarımadası'na yerleşmişler ve daha sonra bir kısmı Anadolu' nun güneybatısına göç etmişlerdir.

§  Yunan geleneği,Dor göçünü Heraklesoğulları'na bağlamaktadır.

§  Ege ve Dor Göçleri'nin yaşandığı MÖ 12.yy ile birlikte Ege coğrafyasında Tunç Çağı sona ermiş,Demir Çağı'na geçilmiştir.

AİOLLER-AİOL KOLONİZASYONU

§  Batı Anadolu'ya ilk gelenlerdir.

§  Yunanistan'daki Thessalia ve Boiotia bölgelerinden gelen Aioller,Lesbos Adası ile Batı Anadolu'nun kuzeydoğu kesimine(Edremit Körfezi ve civarı)yerleştiler.

§  On iki Aiol kentinden söz edilmektedir.Bunlar;Kyme(Aliağa-Nemrut koyu),Larissa (Boruncuk köyü),Neontheikkos(Yanıkköy),Temnos(Görece-Kayacık Tepesi),Killa(zeytinli köyü yakını),Nation(Ahmetbeyli),Aigiroessa(Kavaklıdere Köyü),Pitane(Çandarlı),Aigai(köseler köyü-Nemrut kale),Myrina(Aliağa-Kalabaktepe),Gryneion(Yenişakran) ve Smyrna(izmir)dır.(İzmir sonradan Ionia'ya dahil olmuştur.

IONLAR-ION KOLONİZASYONU

§  Ionlar Attika bölgesi ve Euboia Adası'ndan,Batı Anadolu'nun orta kesimine yerleştiler.

§  Batı Anadolu'nun ortak kesimine Ioina denir.

§  Ion kolonizasyonu MÖ10.yy sonlarında gerçekleşmiştir.

§  Ionlar Peloponnesos'un kuzeyindeki yurtlarından sürülmüş bir süre Atina'da yerleşmişlerdir. Sonrasında İzmir ve civarına göçetmişlerdir.

§  On iki İon kenti;Miletos(Balat),Myus(Avşar köyü),Priene(Güllübahçe),Ephesos(Selçuk), Kolophon(Değirmendere)Lebedos(Gümüldür),Teos(Sığacık),Klazomenai(Urla),Phokaia(Eski Foça),Khios(Sakız Adası),Erythrai(Ildırı)ve Samos(Simas Adası)dur.

§  On iki İon kenti,Panionion(İonlar Birliği)çatısı altında toplanmıştır.toplantı yeri Priene'dir.

§  Panionion'un kurulma sebebi Melia/Melie halkına Ephesos'un savaş ilan etmesidir.

§  Melia'daki Poseidon Helikonios Tapınağı yeni federal merkezin ibadet merkezidir.

DORLAR-DOR KOLONİZASYONU

§  Rhodos ve Kos'a(istanköy)yerleştiler.Bu bölgeye Karia denir.

§  Karia'daki önemli Dor kentleri;Halikarnassos(Bodrum),Lindos(Rodos Adası'nda),İalysos, Kamerios(Rodos Adası'nda),Kos(İstanköy Adası) ve Knidos(Datça-Reşidiye)dir.

§  Heksapolis,Dorların altı kentten oluşan birliğe denir.

§  Heksapolis'in dinsel merkezi Knidos'ta bulunan Triopian Tapınağı'dır.

EGE'DE KARANLIK ÇAĞ

§  Akha merkezlerinin Ege göçleri sonrasında ortadan kalkmasıyla,Ege Dünyası'nda "Karanlık çağ" ve "Yunan Orta Çağı"adı verilen bir suskunluk dönemi yaşanmıştır.

§  Bu dönem MÖ 1100 ile 750/700 yılları arasını kapsar.

§  Karanlık Çağ,Erken(MÖ 1100-900) ve Geç(MÖ900-750/700)olarak iki evreden oluşur.

§  Erken dönemine"PROTOGEOMETRİK"Dönem,Geç evresine"GEOMETRİK"Dönem denir.(bu adlandırmalar dönemin vazo süslemelerine dayanmaktadır.)

§  bu dönemde Yunanistan'da nüfus önemli ölçüde azalmıştır.

§  Yazı(Linear A)kullanılmıştır.

§  Ölülerin gömülmesi(inhumasyon)yerine yakıldığı(kremasyon)bilinmektedir.

Geç Evre GEOMETRİK DÖNEM

§  Yerleşim yerlerinin sayısında ve nüfusunda artış olmuştur.

§  Polis denen kent-devletleri oluşmuştur.

§  Klasik dönem tapınakların öncüleri bu dönemde ortaya çıkmıştır.

§  Fenikelilerden alınan sessiz harflere sesli harfler eklenerek Yunan Alfabesi oluşturulmuştur.

§  Klasik Çağ'daki sosyal ve kültürel gelişimin tohumları bu evrede MÖ 8.yyda atılmıştır.

§  En erken tapınaklardan biri MÖ 8.yyda inşaa edilmiş olan Samos'taki Hera Tapınağı'dır.

Yunan Alfabesi

§  Tarihçi Herodotos yazıyı Yuanistan'a getirenin Fenikeli Kadmos olduğunu söylemektedir.

§  Yunanlar,ataları olan Akhaların kullandığı Linear B yazısını Fenikeliler ile ticaretleri sonucunda onlardan aldıkları sessiz harfler ile Eski Yunan Alfabesi'ni oluşturmuşlardır.

§  Eski Yunan Alfabesi MÖ 8.yydan itibaren kullanılmaya başlanmıştır.

§  Yunan Alfabesi'nin ilkel formuna ait yazı örnekleri(Melos,Thera,Girit)günümüze kadar gelmiştir.

KENT-DEVLETLERİ

Ortaya çıkışı ve karakteristik özellikleri;

§  Yunan kent-devletleri,Akhaların saray merkezli yerleşmelerinin çökmesiyle oluşmuştur.

§  Gelişkin bir Yunan kent-devletine Karanlık Çağ'ın son evresinde MÖ8.yyda rastlanmaktadır.

§  Eski Yunan siyasal ve toplumsal yaşamın en karakteristik örgütleniş biçimi olan kent-devletleri ne polis denir.

§  Polis,kent merkezini(asty)ve kendisine bağlı kırsal alanı(khora)kapsıyordu.

§  Kamusal,dinsel ve özel olmak üzere üç yaşam alanının bulunduğu bir kent-devleti, içinde yaşayan yurttaşların adlarıyla alınırdı.

§  Tarihçi Herodotos'a göre,Yunanların paylaştıkları dört ortak unsur ataları,dilleri,dinleri ve aletleriydi.

§  Bu kent-devletleri hiç bir zaman tek çatı altında toplanmamışlardı.

§  Homeros'un anlattığı tanrılara inanıyorlardı.(zeus,Athena,Apollon,Artemus,Poseidon)

§  Her kent-devletinin bir anayasası vardı.

§  Bir kent-devletinin sahip olduğu yada olmak istediği üç temel özellik vardı.

§  ·Bağımsızlık(eleutbena)

§  ·Özgürlük(autonomia)

§  ·Ekonomik bağımsızlık(autarkeia)dır.bu ilkelere tam bağımsızlık ilkesi denir.

§  Kent-devletleri etrafı surlarla çevrili akropolis adı verilen bir tepeye kurulur.

§  Kent-devletlerindeki belli başlı yapılar agora,tapınaklar,meclis binası(bouleuterion),yönetici lerin toplantı mekanı(prytaneion),tiyatro ve odeion,eğitim yeri,güreşin yapıldığı palaistra, atletizm ve araba yarış yeri stadion,arşiv binası(metroon),darphane,sağlıkocağı,hapishane gibi kamu yapıları bulunuyordu.

YÖNETİM BİÇİMLERİ

BASİLEUS VE ARİSTOKRATLAR

§  MÖ11-9.yylarda kent-devletleri basileus adını taşıyan krallar tarafından yönetiliyorlardı.

§  Kent-devletlerindeki ilk yönetim şeklidir.(bu yönetim şekli monarşik yapılıdır)

§  Zamanla yanlarına aristokratları almışlardır.

§  Ege Dünyası'nda pek çok yerde krallar MÖ 8. yydan itibaren ortadan kalkmaya başlamıştır.

§  Krallığın sürdüğü tek yer Sparta idi.

§  MÖ 7.yyda monarşik yapının yerini aristokratik nitelikli oligarşik yönetim almıştır.

§  Aristokratlara genelde arkhon adı veriliyordu.

TİRANLAR

§  Tiran'ın kökeni Lydia dilinde "efendi" anlamına gelen tyrannos'a dayanır.

§  Tiranlık MÖ 7. ve 6. yylarda görülmüştür.

§  Toplumun soylu ve zengin sınıfından çıkarlar ve aşağı tabakanın desteğinialarak yönetimi ele geçiriyorlardı.

§  Başta iyi işler yapmış olsalarda,sonradan diktatör gibi davranışları nedeniyle istenmeyen kişiler olarak kabul edilmişlerdir.

§  Atina'daki demokrasi rüzgarlarının etkisiyle,Tiranlar kovulmuş demokratik yönetimler kurulmuştur.

DEMOKRASİ

§  MÖ 6.yy sonlarında Atina öncülüğünde,diğer kent-devletleride benimsemişlerdir.

§  Demokratik yönetimde,yönetim doğrudan halkı elinde bulunmaktaydı.

§  Demokrasi,demos(halk)ve kratos/kratia(güç)sözcüklerinden türemiştir."halk egemenliği" demektir.

§  Demokrasinin temeli eski Hellen kent-devletlerinde atılmıştır.

§  Demokrasi ilk kez Herodotos'un(MÖ5.yy)eserinde geçmektedir.

§  Herodotos,perikles ve Sokrates demokrasi taraftarı,Aristophanos,Ksenophon,Platon ve Aristotales muhalifleridir.

YÖNETİM KURUMLARI

HALK MECLİSİ(EKKLESİA)

§  Tüm erkek yurttaşların katıldığı,Boule'nin aldığı kararların onaylandığı meclistir.

§  Teorik olarak ayda iki-üç defa 18 veya 20 yaşını doldurmuş erkek yurttaşların tümü katılabiliyordu.

§  Yasama ve yargı gücü halk meclisinin elindeydi.

§  Halk meclisinde görülen konular iç ve dış politika meseleri,savaşa ve barışa karar verme,kanun yapma,magistratların seçimi,yargılama ve sürgüne gönderme kararları Halk Meclisi'nin yetki ve sorumluluğundaydı.

BOULE(İDARE MECLİSİ)

§  Yurttşların bağlı oldukları kabilelerin temsilcilerinin oluşturduğu meclistir.

§  Halk Meclisi'nin yönetim kurulu gibi işliyor ve yürütme gücünü elinde tutuyordu.

§  Boule üyeleri 30 yaş üstü ve kura ile seçilen kişilerdi.

§  Üyeler genelde 1yıl yada 2yıl görev alırlardı.

§  Kent-devletlerinde alınan kararlarda iki meclisin adı bir arada anılırdı.

§  Perikles zamanında alınan bir kararla Boule üyelerine ücret ödemeye başlanmıştır.

PRYTANEİS

§  Boule'nin alt komisyonu olarak görev yapar.

§  Devletin tüm acil işleri önce prytaneis tarafından ele alınırdı.

§  Prytaneis'in üyeleri 24 saat görev yapar ve tüm masrafları devlet tarafından karşılanırdı.

§  Boule'yi ve gerekirse Halk Meclisi'ni toplamaya davet etmek görevidir.

§  Devlet misafirleri ve olimpiyat şampiyonlarıburada ağırlanır,kutsal ateşin sürekli yanması sağlanırdı.

MAGİSTRATLAR

§  Yüksek devlet memurlarına magistratlar denir.

§  Devletin önemli mevkilerinde görev alırlardıve devletin işleyişinden sorumludur.

§  Magistratlar kura ile seçilirdi,askeri komutanlar ve maliyeciler Halk Meclisi oylamasıyla seçilirdi.

§  Baş magistrat,hükümetin başıydı ve bazı durumlarda yıla adını vermekteydi.(eponim)Genelde arkhon olarak anılmaktadır.

§  Baş magistratlık genelde ARKHONLUK,Ioina,Lydia,Karia ve Phryqia,kent-devletlerinde STEPHANEPHOROS,Pamphylia,Pisidia ve Ovalık Kilikia'da DEMİURGOS,Lydia ve yine bazı Ionia kentlerinde Prytanis idi.

§  Eponim magistrat,yıla adını veren magistratı ifade eder.

HALK

§  Halkın tamamının Eski Yunanca'daki karşılığı demos'tur.

§  Kent-devletlerinde nüfusun az kısmını özgür erkek yurttaşlar,diğer büyük kısmını onların eş ve çocukları,kentte yaşayan yabancılar(metoikoi)ve köleler oluşturuyordu.

ATİNA'NIN SİYASAL VE TOPLUMSAL YAPISI

§  Kent-devletlerinin gelişim göstermesiyle,zengin ve soylu sınıf ile halk tabakası arasında sürtüşmeler başlamıştır.

§  Hukuk kurallarının soyluların işine yaradığından ayrımcılık söz konusuydu.

§  Aristokratların işine yarayan sözlü yasalardan(thermoi)her kesim için adil olan yazılı yasalara(nomoi)geçilmiştir.

§  Yasaların yazılı hale getirilmesi önceki Eski Doğu toplumlarından biliniyordu.

DRAKON

§  Atinalı Drakon en eski yasa kurucuları(nomothetai)arasında yer alır.(MÖ yak624/621)

§  MÖ7.yy ikinci yarıısında baş gösteren sorunlar,Atina'nın toplumsal-siyasal krize düşmesine neden olmuş ve Drakon ortaya çıkmıştır.

§  Atina kanunlarını ilk kez bir sisteme bağlayan ve yazılı hale getiren DRAKON dur.

§  Drakon yasaları,aristokrasinin halkın üzerindeki gücünün ifadesiydi.

SOLON

§  Atinalı soylu devlet adamı Ozan Solon MÖ 6yy başlarında reformlar yapmıştır.

§  Atinalılar,MÖ 494 yılında Solon'u arkhon(devlet başkanı) seçtiler.

§  Ekonomik ve politik sorunları çözmesi için Areopaqos Meclisi'nin desteğiyle MÖ 494'ten itibaren reformları hazırlamaya ve uygulamaya başladı.

§  Solon'un reformları ekonomi ve toplum(anayasa)alanlarında gerçleştirdi.

ekonomi alanında;

§  MÖ6.-5.yy Attikası'nda Aristokrat ailelerin(eupatridai)fakir halkın sırtından zenginleşmesi Solon un köylülerin borçlarından dolayı toprak ve özgürlüğünü kaybetmemesi için borçlarla alakalı köylüler leyhine düzenleme yapmıştır.

§  Borçların tamamen silinmesi seisakhtheia olarak adlandırılmıştır.

§  Solon yaptığı toprak reformu ile halkın sevgisini kazanmıştır.

§  Sikke darbında kullanılan Attika ağırlık ve ölçü sisteminin yerine,eubai ağırlık sistemini getirmiştir.

§  Zeytinyağı dışında diğer tarım ürünlerinin ihracı yasaklanmıştır.

§  Ticaret ve rekabetin canlandırılması için Atina dışında yaşayan yetenekli usta ve zanaatkarlar ın Atina'da yerleştirilmesi için özendirici önlemler alınmıştır.

toplum düzeni(Anayasa)

§  Yurttaşları servetlerine göre dört sınıfa ayırdı;

§  ·Pentakosiomedimnoi:500 medimnoi ve üstü

§  ·Hippeis(atlılar):300-500 medimnoi

§  ·zeugitai(küçük çifçiler):200-300 medimnoi

§  ·Thetes(fakir köylüler,toprağa bağlı köylüler ve işçiler):200 medimnoi altı

§  1. ve 2. sınıf yuttaşlar devlet memurluklarına(arkhon'luk)ve areopogos'a(aristokratlar meclisi): 3. sınıf yurttaşlar ufak memurluklara ve dörtyüzler Meclisi'ne(Boule);4.sınıf yurttaşlar iseHalk Meclisi'ne(ekklesia)ve Heliaia'ya seçilebiliyorlardı.

§  Askerlik hakkı yalnızca ilk 3 sınıfa verilmiştir;thetes askerlikten ve hertürlü vergiden muaf tutulmuştu.

§  Yeni bir mahkeme(heliaia)sistemi kurdu:mahkemede juri olmak 4 sınıfada açıktı.

§  Demokratikleşme süreci Solon reformlarında sorunlar çıkmasına neden olmuştu.

TİRAN PEİSİSTRATOS VE OĞULLARI

§  Atinalı Tiranların en ünlüsü Peisistratos'tur.

§  3kez tiranlığı ele geçiren Peisistratos'un son tiranlık dönemi MÖ 546-527'dir.

§  Homeros destanı Peisistratos zamanında yazılı hale getirilmiştir.

§  Kleisthenes MÖ 525'te arkhon oldu.

§  Peisistratos'un ölümüyle yerine geçen Hippias'ın Atina'yı terketmesi üzerine yaşanan krizle Kleisthenes yararlanarak Atina'nın yeni lideri oldu.

KLEİSTHENES VE DEMOKRASİ

§  Kleisthenes'in MÖ 508'de hazırladığı reformların amacı yönetimde aristokratların ve soyluların tekelini kırmaktı.

§  Kleisthenes,yuttaşları coğrafi nitelikli on kabileye(phylelgenos)ayırmıştı.

§  Attika bölgesi kent,kıyı ve iç bölge olmak üzere üç yönetim bölgesine ayırmıştır.

§  Her bölge üçte bir(trittys)anlamına gelen on bölüme ayrıldı.

§  yurttaşlar soyadı olarak bulundukları Demos'un adını alacaklardı.

§  Demos'a kaydını yaptıran yurttaşlığı onaylanmış oluyordu.

§  Toplumun bölünmesinin nedeni uğraş alanına göre kişilerin yararlı bölgelerde bir arada bulunmalarını sağlamak ve Timokratik düzene son verilmesidir.

§  Kleisthenes,Atina'da demokratik rejimin kurucusu kabul edilmiştir.

§  Tiranlığa heveslenen kişilerin deşifre olması amacıyla Halk Meclisi'nin on yılda bir kez "çanak Çömlek Mahkemesi"(Ostrakophoria)olarak çalışmıştır.

§  Bu mahkemede büyük çoğunlukla yazılan kişi 10 yıl için kent dışına sürülüyordu.(Themirtokles,Kimon ve Alkibiades bu kişilere örnektir.)

KOLONİZASYON

Tanımı:

§  Bir kent-devleti halkının tarımsal veya ticari faaliyetlerde bulunmak için kendi sınırları dışında elverişli toprakları yurt edinmesine ve bu sürece kolonizasyon denir.

§  Eski Hellen kolonileri,denizaşırı yerlerde kurulmuşlardır.

§  Büyük Kolonizasyon Dönemi;Ege,Marmara,Akdeniz ve Karadeniz kıyılarında çok sayıda koloninin kurulduğu MÖ 750-550 yılları arasında gerçekleşmiştir.

Nedenleri:

§  Tarım yapılabilecek topraklara olan ihtiyaç(tarımsal nitelikli koloniler)

§  Ülkedeki olanaksızlıklar,ticari faaliyetlerde bulunarak gelişme isteği(ticari nitelikli koloniler)

§  Kıtlık,düşman tarafından bozguna uğratılma,komşularla geçimsizlik,yoğun nüfus artışı,maden yataklarına sahip olmaarzusu diğer nedenlerdendi.

Sonuçları:

§  Yunanların kendilerinden farklı dil konuşan insanları (barbaroi) ve onların kültürlerini tanımaları

§  Yunan kültürünün yayılmasıve yabancı kültürlerden etkilenmesi,

§  Ege ve Akdeniz dünyasındaki ticaretin yoğunlaşması,

§  MÖ 7.yy sonunda Lydia Krallığı'nda icad edilen sikkenin ege ve Akdeniz dünyasındaki hızlı yayılımıdır.

HELLEN VE ROMA TARİHİ -3.ÜNİTE

M.Ö. 5. YÜZYIL SAVAŞLARI

§  Aynı kökene dayanan Medler ve Perslser bugünkü İran Devleti'nin topraklarında yaşıyorlardı.

§  "Büyük"lakaplı Pers kralı Kyros(MÖ559-529)Med Devleti'ne son vererek,Pars krallığının MÖ 6. yy da Önasya'nın en büyük gücü olmasını sağlamıştır.

§  Kyros yada Pers dilinde Kuraş,pers devletinin kurucusu sayılmaktadır.

§  Perslerin ortaya çıkışına kadar bölgedeki en büyük gücü,Asur imp. oluşturuyordu.

§  Perslerin Akdeniz ve Ege'deki ticareti kontrol altına alma isteğinin tek engeli Lydia krallığı idi.

§  Pers kralı Büyük Kyros MÖ546 yılında Lydia kralı Kroisos'u yenilgiye uğratarak krallığın başkenti Sardeis'i ele geçirmiştir.

§  MÖ 539/38de Babil Krallığı'nı yıkarak Babil sürgünü/Esareti'ne de son vermiştir

§  Kyros,yönetimi kolaylaştırmak için Anadolu'yu ve İndus Vadisi'ne kadar Yakın Doğu'yu Satraplıklara ayırmıştır.(Bölgelerin seçimi halk esasına dayalı olduğunu gösterir.)

§  Kyros,Orta Asya'da İskitlerle yaptığı sefer sonrasında ölmüş,yerine oğlu Kambyses geçmiştir.(MÖ 529-522)

§  Kambyses zamanında Mısır egemenlik altına alınmıştır.

§  Kambyses'ten sonra tahta geçen "Büyük"lakaplı I.Dareios(MÖ 522-486)Satraplıkları yeniden organize etmiş ve yeni vergi sistemi(nomos)oluşturmuştur.

§  Persler Doğu-Batı ticaretinde önemli olan "Kral yolu"nu kurmuşlardır.

§  Perslerin iki başkenti Susa ile Persepolis,batı mallarının yoğun olarak girdiği ve pazar trafiğinin en yoğun olduğu kentlerdi.

§  Perslerin Anadolu'daki en önemli iki satraplık merkezi Sardeis(Manisa-Sart) ve Daskyleion(Ergili)idi.

IONİA AYAKLANMASI

sebepleri:

§  Pers kralı I.Dareios'un(büyük Dareios),MÖ6.yy sonlarında (MÖ513/512)yaptığı İskit seferinden sonra Trakya ve Karadeniz'in batı kıyılarının Pers egemenliğine girmesi,

§  Yunanistan ve Batı Anadolu'daki kent-devletlerinin ,Karadeniz'de bir deniz imp. kurmuş olan Miletos'un buradaki ticareti engellemesi,

§  Perslerin Batı Anadolu'da kurdukları Satraplık,

§  Bireysel çıkarlar bu  nedenlerden daha ön plandaydı.

sonuçları:

§  MÖ 499'da Iona bölgesindeki bazı kentler Perslere karşı ayaklandılar.

§  Aynı yıl içinde Pers Satrapının oturduğu Sardeis yakılıp yıkıldı.

§  Aristagoras Trakya'ya kaçtı.

§  Miletos Perslerce kuşatıldı MÖ 494'te Lade açıklarında Ionia donanması persler tarafından bozguna uğratıldı.

§  Miletos ele geçirildi ve ayaklanma bastırıldı.

§  Miletos halkının bir kısmı sürüldü,bir kısmı öldürüldü.

§  Miletos Satrabı Aristagoras Trakya'ya kaçtı,bir süre sonra öldürüldü.

PERS-HELLEN SAVAŞLARI

MARATON SAVAŞI

§  Ionia Ayaklanması'nın bastırılmasından iki yıl sonra,MÖ 492 'de Madonios komutasındaki Pers ordusu Trakya'ya bir sefer yaparak,bölgedeki Pers egemenliğini güçlendirdi.

§  Persler için tehlike olan Yunanistan hala Pers egemenlik alanının dışında kalıyordu.Bu nedenle Maraton Savaşı yapıldı.

§  MÖ 490'da Datis ve Artaphernes komutasındaki Pers donanması Ege Denizini aşarak Yunanistan'a ayak bastı.

§  Persler,Hellenlerden teslim olmalarını istediler,Hellenlerin çoğu teslim olurken;Eretrialılar ise karşı koydu.

§  Kısa sürede Eretrialıların ketleri yakılıp yıkıldı halk köleleştirirldi.

§  Pers ordusu Yunanistan'ın Attika bölgesinin doğu kıyısındaki Marathon Körfezine ulaştı.

§  Marathon Ovası'nda Atinalılara hadiini bildirmek ve Ionia Ayaklanması sırasında tahrip edilen Sardeis'in öcünü almak için saldırıya geçtiler.

§  Miltiades komutasındaki Atinanılar,Persleri yenilgiye uğrattılar.

ARTEMİSİON VE THERMOPYLAİ SAVAŞLAR

§  Themistokles'in(MÖ 515-450)çabasıyla,Atinalılar güçlü bir donanma meydana getirdiler.

§  Sparta'da,Perslere karşı Atina'nın yanında yer aldı.

§  MÖ 480'de Kserkses komutasında Çanakkale Boğazı'ndan geçerek Trakya'ya ulaştılar ve Makedonya üzerinden güneye inerek Tesalya sınırına dayandılar.Bunun üzerine ,Atinalılar güneye çekilerek Thermopylai ve Artemision'da mevzilendiler.

§  Perslerin amacı Hellenleri hem karadan hem denizden kuşatmaktı.

§  Atinalılar direnemeyip Artemision'dan Korinthos kıstağına doğu geri çekildiler.

§  Thermopylai geçidini tutan Spartalı komutan Leonidas da yenilgiye uğrayınca,Persler Orta Yunanistan'ı ele geçirip Atina'yı yakıp yıktılar.

SALAMİS DENİZ SAVAŞI

§  Thermopylai bozgunundan sonra Atinalılar Korinthon Körfezi ve Salamis Adası'na çekildiler.

§  Kserkses komutasındaki Pers donanması Hellen donanmasını izleyerek Salamis'e geldi.

§  Pers ordusu Atinaya girerek akropolis'i yakıp yıktı.

§  Yapılan savaşta Hellenler Perslere karşı kesin bir zafer kazandılar.

§  MÖ 480'de Artemision,Thermopylai ve Salamis mücadeleleri meydana geldi ve son mücadelede zafer kazanan Hellenler oldu.

PLATAİA VE MYKALE SAVAŞLARI

§  MÖ 479'da Spartalı komutan Pausanias'ın yönetimindeki ordu,Platia'da Persleri yenilgiye uğrattı;Mardonios öldürüldü.

§  Sparta kralı Leotykhides emrindeki Hellen donanması Mykale(Samsun)Burnu üzerinde karaya çıkarak orda mevzilenmiş olan Persleri püskürtüp gemilerini ateşe verdiler.

§  Plataia ve Mykale savaşları sonunda Batı Anadolu Perslerden temizlendi(MÖ479)

§  Buradaki kentler tekrar ayaklanarak Pers boyunduruğundan kurtuldular.

§  Bundan böyle Hellenler,savunan deil saldıran taraf olacaklar,savaş Yunanistan'dan Anadolu ve İran'a taşınacaktı.

I.DELOS DENİZ BİRLİĞİ(MÖ 478/477-431)

§  Hellenlerin tek vücut olmalarını sağlayan bu birlik,Atina'nın imp. kurma düşüncesinin temelini oluşturuyordu.

§  MÖ 478-477'de,pers tehlikesini ortadan kaldırmak ve onların Yunanistan'da yaptıkları tahribatın öcünü almak için Atina tarafından kurulmuştur.

§  Birliğin merkezi Delos Adası idi.

§  Hazinesi Atinalı 10 görevlinin(hellenotomiai)denetimindeydi.Birlik hazinesi sonradan(MÖ454)Delos'tan Atina'ya getirilmiştir.

§  Delos Birliği veya"Delos Konfederasyonu"aynı zamanda "Attika-Delos Birliği"olarak da bilinir.

§  Birliğin ilk işi Karadeniz ile olan ticaret yolunun açık tutulması için Trakya ve boğazları Perslerden temizlemek oldu;hatta Byzantion ele geçirildi.

§  Atinalı kimon Anadolu'nun Akdeniz kıyılarına inerek Eurymedon Irmağı'nın ağzına mevzilenmiş olan Pers donanmasını bozguna uğrattı(mö468)

§  Delos Birliği giderek Atina İmparatorluğu'na dönüştü.

§  Kuruluşundan 25 yıl sonra MÖ5.yyın ortalarında,Atina müttefiklerine sikke basımını yasakladı. Böylece Atina sikke üretimini tekelde tutmuş oldu.

§  Sparta ile Atina'nın aralarının açılmasında başlıca rolü oynayan Atina'nın hegemonya sevdası MÖ 431'de birliğin sona ermesine neden oldu.

§  Atina ile Sparta bundan sonra birbirleriyle savaşacaklardı.(Peloponnesos savaşı)

HELLENLERİN DOĞU AKDENİZ SEFERİ VE KALLİAS BARIŞI

§  Buğday açısından zengin olan Mısır Atina'nın ilgisini çekiyordu.Bu nedenle MÖ459'da Mısır'da patlak veren Pers karşıtı ayaklanmayı desteklemek için Atina donanması yola çıktı.

§  Hellenler,Memphis yakınında büyük bir yenilgiye uğradılar(MÖ 454'te)

§  Hellenler,Mısır yenilgisinin öcünü almak için MÖ 450'de Doğu Akdeniz'e iki ordu gönderdiler.

§  Bir ordu Kıbrıs'a,bir ordu Mısır isyanlarını canlandırmak için Mısır'a gitti.

KALLİAS BARIŞI

§  Kimon'un hastalanarak ölmesiyle Hellenlerin savaş planı bozuldu.

§  Atinalı devlet adamı Prikles,Persler'e karşı barış yapmak zorunda kaldı.

§  MÖ 449'da Kıbrıs yada Susa'da yapılan görüşmelere,Hellen tarafından gönderilen Atina'nın ileri gelen diplomatlarından olan Kallias katıldı.Bu nedenle bu barış "Kallias Barışı"olarak adlandırıldı.

§  Batı Anadolu'daki kentler Perslere karşı bağımsızlıklarını ilan ettiler.

§  Ege denizi Pers donanmasına kapandı.

§  MÖ 490'da Marathon'da başlayan Pers-Hellen savaşları,yaklaşık yarım yüzyıl sonra Kallias Barışı ile son bulmuş oldu.

PELOPONNESOS SAVAŞI(MÖ431-404)

Savaşın nedeni:

§  Savaşın esas nedeni Atinanın güçlenip Delos birliğini imp. dönüştürmesidir.

§  Atina ile Sparta arasında MÖ 431-404'de süren savaş,"Peloponnesos Savaşı"olarak bilinir.

§  Atina'nın DelosBirliğinin en güçlü üyesi olarak tümavantajları kendi lehinde kullanması,önemli ticaret kentlerinin çıkarına dokunuyordu.

§  Atina,Aigina ve Korinthos'u yenilgiye uğratmış(MÖ456)Sparta ile de ant. imzalamıştı.Böylece Sparta,Atina imp. kabullenmiş oluyordu.

§  bu durumlardan sonra beklenen savaş patlak verdi.

Savaşın Başlaması:

§  Atina ile Sparta arasındaki savaş için bir kıvılcım yeterliydi :bu kıvılcım Peloponnesos Birliği üyesi Korinthos ile kolonisi Korkyra arasındaki çatışmaya Atina'nın karışması oldu.

§  Atina ile Sparta görüşmelerinden bir sonuç alamayınca MÖ 431'de Pelopennesos savaşı başladı.

ARKHİDAMOS SAVAŞI(MÖ431-421)

§  Peloponnesos Savaşının ilk on yılını kapsar.

§  Sparta kralı II.Arkhidamos,Peloponnesos Birliği üyelerinden oluşan bir ordu ile MÖ 431'de Attika'yı yağmaladı.Önceden Attika boşaltıldığından pek zarar görülmedi.

§  MÖ430'da Atina'Da baş gösteren veba halkın 3/1inin ölümüne neden oldu.

§  Atinalılar MÖ429'da Potidaia'yı ele geçirdilerve Naupaktos açıklarında iki deniz çarpışmasından zaferle çıktılar.

§  MÖ 429'da Atina'da çıkan veba ölümlere yol açtı ve Perikles öldü.

§  MÖ 426'da Atinalı Demosthenes,Amphilokhia'da Peloponnesosluları yendi ve MÖ 425'te  Pylos'u ele geçirdi.

§  Sparta Atinalılardan barış istedi ama kabul edilmedi.

§  Spartalı komutan Brasidas MÖ 424'de Megara'yı ele geçeçirerek Tesalya bölgesine girdi. Makedonya kralı II.Perdikkas'ın desteğiyle Amphipolisi ele geçirdi.

§  Boiotia'yı egemenliğine almak isteyen atinalıların bölgeye gönderdiği ordusu Delion'da bozguna uğradı.

§  MÖ 423'te 1 yıllık ateşkes ilan edildi.

§  MÖ 422'de Kleon'un komutasında Tesalya'ya diren ordu Amphipolis'te Brasidas tarafından yenilgiye uğratıldı.Bu çarpışmada Kleon ve Brasidas öldü.B u çatışmada iki tarafta zarara uğradı.Bundan böyle tek çıkar yol barıştı.

NİKİAS BARIŞI(MÖ 421)

§  MÖ 421'de Atinalı politikacı ve komutan Nikias'ın çabasıyla Atina ile Sparta arasında barış imzalandı.

§  Nikias barısı 50 yıllık bir süreyi kapsıyordu,bu antlaşmayla Arkhidamos Savaşı son buldu.

§  Bu barış Atina için bir zaferdi,Sparta Atina'nın Delos Birliğindeki önderliğini tanıyordu.

§  Atina MÖ 417'de tarafsız Melos Adası'nı kuşattı;halkın teslim olmasından sonra ise adada büyük bir katliam yaptı.Sparta müdahalede bulunmadı.

SİCİLYA SEFERİ

§  Atinalı Alkibiades,Nikias ve Lamakhos Peloponnesos'un batı yolunu kapatma amacıyla büyük bir ordu ile Sicilya'ya hareket etti.

§  Sefer sırasınsa Eleusis "misterlerine"gizem dini tanrılarına küfrettiği için Mahkemeye çağrılan Alkibiades'in Sparta'ya kaçıp yardım istemesiyle Sparta ordusu Sicilya'ya gitti,bu arada Lamakhos öldürüldü.Çaresiz kalan Nikias'ın yanına Demosthenes komutasında bir destek gücü gönderdiler.

§  MÖ 413 Ekim ayında Atinalılar yenilgiye uğradılar.Sicilya seferi başarısızlıkla sonuçlandı.

§  Sicilya bozgunundan bir kaç ay önce Sparta,Attika'daki Dekeleia'yı ele geçirmişti.

LYSANDROS'UN NOTİON ZAFERİ

§  Persler MÖ449da imzaladıkları Kallias Ant. bozarak Atina'ya karşı Spartalıların yanında yer alıyordu.

§  Peloponnesoslular Perslerden maddi destek sağlayarak büyük bir donanma meydana getirdiler

§  Alkibiades,Atina'Da uygun bir politik zemin bularak Sparta'dan ayrılıp tekrar Atina'nın yanında yer almaya başladı.Ionia'ya gönderilen bir ordunun başına geçti ve başarılar elde etti.

§  Alkibiades MÖ 410da Peloponnesos donanmasını Kyzikos'ta yenilgiye uğrattı.

§  Spartalıların başında Lysandros,Perslerin başında ise Kral II.DAREİOS bulunuyordu.

§  MÖ 406 da Alkibiades'in donanmasının başında olmadığı ir zamanda Iona'daki Notion'da demirlenmiş olan Atina donanması Lysandros tarafından bozguna uğratıldı.

§  Pers satrabı Pharnabozos 'un yanına kaçan Alkibiades Lysandros'un isteğiyle MÖ 404 de öldürüldü.

Arginussai Savaşı

§  Lysandros'un yerine geçen Kallikratidos,Konon komutasındaki Atina filosu Lesbos Adası açıklarında abluka altına almıştı.

§  Kallikratidas Arginussai Adaları civarında Konon'a yenildi (MÖ 406)

AİSGOSPOTAMOİ SAVAŞI

§  Lysandros,Perslerin maddi yardımı sayesinde oluşturduğu donanma ile Lampsakosu işgal etti.

§  Hellespontos'a gönderilen Atina donanması Aigospotamoi'da yenilgiye uğradı (MÖ 405)

§  Byzantion ve Kalkhedon ,Spartanın eline geçti.

§  Atina karadan ve denizden kuşatılmıştı;kıtlık had safhadaydı

§  Atina yenilgiyi kabul etti.Kabul ettiren antlaşmanın şartları çok ağırdı.MÖ 404

Antlaşmaya göre;

§  Ele geçirdiği yerleri geri verecek,

§  Peiraieus(pire)limanını kente bağlayan uzun sur duvarları yıkılacak,

§  donanmasını Spartaya teslim edecek ve Sprata'nın egemenliğini tanıyacaktı.

§  27 yıllık savaşın sonunda Atina İmparatorluğu çökmüştü.

§  Hellen dünyasının önderliği Sparta'ya geçti.Sparta'nın bu sevinci Perslerin tekrar Hellen Dünyası'nın işlerine karışmasıyla uzun ömürlü olmadı.

SATRAP KYROS'UN AYAKLANMASI

 Perslerin kendi aralarındaki bir taht kavgasıdır.Peloponnesos savaşı sona erdiğinde,Pers kralı II.Dareios'da ölmüş yerine büyük oğlu II.Artaksekses geçmişti.Dareios'un karısı Parysatis küçük oğlu Kyros'un kral olmasını istiyordu.Annesinin iknasıyla kardeşi Kyros'u Batı Anadolu'ya satrap olarak göndermiştir.Batı Anadolu'da gücünü arttıran Kyros ağabeyini tahttan indirmenin vaktinin geldiğini düşünüyordu.MÖ399da iki kardeşin orduları Kunaksa'da karşılaştı.Kyros çatışmada ölünce ordusu geri çekildi.

KORINTHOS SAVAŞI(MÖ 395-386)

§  Sparta ile Atina arasında MÖ 395'te başlamıştır.

§  Haliartos,Knidos ve Koroneia gibi üç önemli çarpışmadan sonra Perslerin Sparta'ya destek vermesiyle MÖ 386'da son bulmuştur.

§  Korınthos savaşı,Spartalıları sadece prestij kazandırmıştır.Savaşın galibi kuşkusuz perslerdi.

§  MÖ 395'te yapılan Haliartos Savaşında Spartalılar yenilgiye uğradı,komutanları Lysandros öldü

§  Atina ve Boiotia'nın başarısı ,Korinthosve Argos'un taraflarına gelmelerini sağladı.Böylece Atina ,Korinthos,Thebai ve Argos,Spartadaki tiranlık iktidarına karşı 4lü koalisyon oluşturdular.

§  Boiotia'nın en güçlü kenti Thebai'di.

§  Agesilaos komutasındaki Sparta ordusu,MÖ 394'te Koroneia'da yapılan savaşta koalisyon ordusunu yenilgiye uğrattı.

§  Atinalı Konon Pers donanmasına komuta ederek,Sparta donanmasını Knidos açıklarında yenilgiye uğratmıştı.

§  MÖ 386'da Spartalı komutan Antialkidas Hellespontus'u kapatarak Atina ve müttefiklerini barışa zorladı.

§  Antialkidas Barışı,"KRAL BARIŞI" antlaşmasına göre Anadolu'daki Yunanca konuşan ve Hellen kültürünün etkisi altında olan kentler pers egemenliğine bırakılıyordu.

İKİNCİ DELOS BİRLİĞİ

§  Atina MÖ 378de ikinci kez Deniz Birliği oluşturdu.

§  Bir süre sonra Rhodos,Kos ve Khios'un başını çektiği isyan hareketine katılan bazı kentler biirlikten ayrılmak istediler.

§  Byzantion'dan ve Karia Satrabı Maussollos'tan da destek gören kentler ile onları birlik içinde tutmaya çalışan Atina arasındaki çatışmalar,"iç savaş"ya da"Müttefikler Savaşı"(MÖ 357-355)olarak anılır.

§  Çarpışmalar sırasında Embata'da yenilgiye uğrayan Atina,Birliğin dağılmasını önleyemedi.

THEBAI'IN ÜSTÜNLÜK DÖNEMİ

§  MÖ 386'da imzalanan Antialkidas Barışı'ndan sonra Spartalılar,Boiotia'nın diğer kentlerini Thebai'dan ayırdılar ve birkaç yıl sonrada kentin kalesinde bir garnizon kurdular.

§  MÖ378'de Thebaililar kaleyi tekrar ele geçirdiler ve MÖ 371'de ünlü Leuktra Savaşı'nda topraklarını istila eden Spartalılara karşı büyük bir zafer kazandılar ve onları Orta Yunanistan'dan attılar.

§  Epameinondas'ın önderliğinde Peloponnesos'a akınlar yapıp Sparta'yı kendi topraklarında zayıflattılar.

§  MÖ 362'deki Mantineia Savaşı'nda Thebai ordusu galip gelmesine karşın Epameinondas öldü ve önemli gücünü yitiren Thebai 25yıl süren parlak dönemini birdaha yakalayamadı.

§  MÖ 371'deki Leuktra savaşında Thebailılar,Spartalıları yenilgiye uğrattılar.

HELLEN VE ROMA TARİHİ -4.ÜNİTE

BÜYÜK İSKENDER VE HELENİSTİK ÇAĞ

MAKEDONYA KRALLIĞI VE II.PHILIPPOS

§  Makedonya,Balkanlar ile Yunanistan Yarımadası arasında yer alır.

§  İlk Makedon kralı I.Perdikkas'tır.

§  II.Philippos'a kadar Makedonya,Yukarı Makedonya'daki yarı-bağımsız kabilelerle İllyrialılarla, Trakya'daki Odrylerle,Khalkidike'deki Hellen kentleriyle,Perslerle,Atinalılarla ve Sparta ile mücadele etmek zorunda kaldı .

§  Makedonyalılar Eski Yunanca lehçesi konuşuyorlar ve kendilerini Hellen olarak kabul ediyorlardı.

§  Makedonyalılar için ortak en büyük düşman Persler idi.

§  Perslere karşı koyabilmek,onları yok etmek için birleşen Hellenler"Panhellenizm"yani "Hellenlerin Birliği"düşüncesi doğdu.

II.Philippos(MÖ 359-336)

§  Makedon tahtına geçer geçmez ülkeyi siyasi,ekonomik ve askeri açıdan güçlendirdi.

§  Profesyonel bir ordu kurdu;mancınıklar,kuşatma araçları gibi savaş makineleri geliştirdi; kanatlara önem veren bir savaş planı stratejisi oluşturdu.

§  Trakya kavmi Bisaltlar'ın topraklarındaki gümüş madenlerini ele geçirdi.

§  Philippos,Amphipolis'i ele geçirmekle özgürlüğünü tanıdı;Pydna'yı kuşatma altına alınca Atina daha fazla dayanamadı ve Philippos'a savaş ilan etti.Sonunda Pydan'a Philippos'un eline geçti.

§  MÖ 357-355 Atina ile müttefikleri arasında başlayan"iç savaş"Atina'nın gücünü kırmıştı.

§  MÖ 356'da Khalkidike ile ittifak ant.yapan Philippos Potidaia'yı ele geçirdi.Kent,Khalkidike'ye verildi,halkıda köle olaraksatıldı.

§  Philippos Yunanistan'ın kuzeyinde Kranides yöresindeki Pangaion Dağı'ndaki madenlerden elde ettiği gelir nedeniyle ekonomik güce sahipti.

KUTSAL SAVAŞ

§  Philippos'u Orta Yunanistan'a çeken gelişme,Phokis ile Thebai ve müttefikleri(Thebai Birliği) arasında çıkan"Kutsal Savaş"tı(MÖ 355-346)

§  Delphoi Amphiktionu'nun(dinsel birlik)Thebai'ın kontroolü altında olduğu sırada Philomelos komutasındaki Phokisliler,Delphoi'u işgal ettiler.Böylece MÖ 355'te Phokis ile Thebai arasındaki "Kutsal savaş"patlak verdi.

§  Atina ve Sparta,Phokis'in yanında;Tesalya ve Lokris ise Thebai'la yanında yer aldı.

§  Phokisliler,Tesalyalıları yenilgiye uğrattılar;fakat MÖ 354'teki çarpışmada komutanları Philomelos'u kaybettiler.

§  Philomelos'un yerine geçen Onomarkhos,bölgeye gelen II.Philippos'uda iki kez bozguna uğrattı(MÖ 353)Fakat bir yıl sonra Philippos,Onomarkhosu Tesalya'da yendi ve öldü.

§  Philippos zaferinden sonra Tesalya Birliği'nin arkhonu seçildi.

§  Philippos MÖ346'da Phokisliler'i yenilgiye uğratarak;silahlarına el koydu,topraklarına bir garnizon yerleştirdi haraca bağladı.

§  Philokrates Antlaşması ile Atina,Amphipolis üzerinde hak iddiasından vazgeçti.

§  Philippos MÖ 343'te tekrar Trakyaya yöneldi,karşı koyanları egemenlik altına aldı.Dahada doğuya giderek,Perinthos'a saldırdı(MÖ 340)fakat Perslerin kente verdikleri destekle ele geçirilemedi.

§  Byzantion,Philippos'un kuşatmasına başarılı bir şekilde karşı koydu,Philippos geri çekildi.

KHAİRONEİA SAVAŞI

§  Philippos,Hellen kentlerini ulusal bir kongreye katılmaya çağırdı.

§  MÖ337'de Philippos'un başkanlık ettiği kongre Korinthos'ta toplandı.

§  Toplanan kongrede alınan kararla"Hellenler Birliği"oluşturdular.Korinthos birliği olarak anılır

§  Amaç,Batı Anadolu'daki kentleri Pers boyunduruğundan kurtarmak ve Perslere Hellen Dünyası'nın gerçek gücünü göstermekti.

§  Philippos birliğin hegemonu seçildi.

§  Philippos MÖ 336'da kızı Kleopatra'nın evlilik kutlamaları sırasında Aigai'da suikastle öldürüldü.

BÜYÜK İSKENDER VE DOĞU SEFERİ

§  Büyük iskender(III.Aleksandros),II.Philippos ile Olympas'ın oğluydu.

§  Plutarkhos,İskender'in doğum tarihini 6hekutonbaion(Yaklaşık 20 temmuz)olarak vermektedir.

§  Babasının ölümünden sonra MÖ336'da 20 yaşında Makedonya tahtına geçti.

§  Korinthos Birliği tarafından birliğin hegemonu ve pers seferinin komutanı seçildi.

§  Makedon hegemonyasını hazmedemeyen Atina ve Thebai'yı ele geçirdi.

§  MÖ 334'TE DOĞU SEFERİNE BAŞLAMIŞTIR.

§  MÖ 331'de Pers imparatorluğuna son verdi.

§  MÖ 334 ile son Helenistik Krallık olan Ptolemaioslar'ın Acctium savaşı sonrası tarihten sildikleri MÖ 30 yılı arasındaki 300yıllık döneme"Hellenistik Çağ"denir.Aynı dönemde Roma,Cumhuriyet Dönemi'ni yaşıyordu.

§  İskender Trakya ve Tunç boylarında savaştı;burdaki yerleri kabileleri egemenlik altına aldı

§  Yunanistan'da Makedon egemenliğine karşı isyan başladı.

§  Thebai isyanın öncülüğünü yaptı ve İskender,Thebaiye giderek kenti yerle bir etti.

§  Bundan sonra sıra Perslere gelmişti,Anadolu'ya geçiş hareketi başladı.

ANADOLUYA GEÇİŞ

§  İskender MÖ334 bahrında Hellespontus'tan Anadolu'ya geçti.

§  İskender Ege Denizinin iki yakasındaki Hellenleri tek vücut olarak görmek istiyordu.

§  İlk amacı,Batı Anadolu'daki Yunanca/Hellence konuşan ve Hellen kültürü nüzusunda bulunan kenteri Pers sultasından kurtarmaktı.Sonrada Pers imp. ele geçirecek ve hatta bir Hellenleştirme siyaseti güdecekti.

Grankos Savaşı:

§  Perslerle ilk karşılaşma Granikos(Biga Çayı)yakınında oldu.

§  MÖ 334'te Persler kesin bir yenilgiye uğradı.

§  Gronikos savaşı ile Anadolu'nun kapısı İskender'e açılmış oldu.

§  Gronikos zaferinden sonra İskender,Parmenion'uda Daskyleion'u teslim alması için gönderdi.

§  Parmeion,Hellespontos Phrygiası'nın başkenti Daskyleion'u herhangi bir karşı koyma olmadan ele geçirdi.

§  İskender,Pers satrabı Arsites'in yerine Kalas'ı atadı.

§  Anadolu güzergahı(pers seferi güzergahı);Lydia,İonia,Karia,Lykia,Pamphylia,Pisidia, Phrygia,Galatia,Kilikia'dır.

ISOS SAVAŞI

§  Pers ordusu(Dareios'un),Pinaros Irmağı'nın kuzeyinde,Makedonya(İskender'in) ordusu güneyinde mevzilendi.

§  İskender,sayıca fazla askeri olan Dareios'un ordusunu yendi.

§  Dareios kaçtı,İskender annesi,karısı ve çocuğunu esir aldı(MÖ333)

§  İsos zaferinden sonra İskender,kendi adını taşıyan Neksandreia kentini kurdu.

§  Dareios barış istedi fakat kabul edilmedi.

§  ,İskender Fenike'ye girerek Sidon'un karşı koymadan,Tyros'u ise kuşatma sonucunda aldı.(MÖ332)Filistin'de İskender'in kontrolüne girdi.

§  MÖ 332 sonbaharında Mısır'a yöneldi.Başkent Memphis'teki Pers satrabı Mapakes karsı koymadan teslim odu.Mısır ele geçirildi ve Mısır deltasında adını taşıyan bir kent kurdu.Aleksandre(iskenderiye)

GAUGAMELA SAVAŞ

§  MÖ 331'de Mıır'dan ayrılarak Pers kralın Dareios'un asıl ordusunun bulunduğu Bayblionia'ya girdi.

§  İki ordu Mezopatamya'da Arbela(erbil)yöresinde Guagamela Ovası'nda karşılaştı.

§  Pers ordusu bozguna uğradı,dareios kaçtı.

§  Gaugamela Savaşı'ndan sonra İskender,Asya Kralı ilan edildi.Persler ise birdaha toparlanamadılar.

§  İskender,İran(Persia) içlerine ilerleyerek Pers imp.un başkentleri olan Babylon,Persepolis ve Ekbatana'yı ele geçirdi;imp. hazinesine el koydu.

§  Dareios,kendi adamlarından olan Baktria Satrabı Bessos tarafından öldürüldü.

§  MÖ330-329'da İskender karşı koymalar ile karşılaşmadan Hindikuş dağına kadar ilerledi.

§  ,Baktria ve Sagdiana savaşarak boyun eğdirdi.

§  MÖ 327-325 İskenderin Hindistan seferine çıktığı yıllardır.

§  İmparatorluğun doğu sınırlarını Hyphasis ve Aşağı İndos havzasına değin genişletti.

§  Kuzeybatı Hindistanı'nda Paurava kralı Poros'un karşı koymasıyla,Hydaspes Irmağı yakınında Poros'u yenilgiye uğrattı.

§  İskender MÖ 323'te,33 yaşındayken Bayblon'da(babil)öldü.

BÜYÜK İSKENDER İMPARATORLUĞU'NUN YAPISI VE NİTELİĞİ

§  İskender imp. başkenti olarak Babylon'u seçmiştir.

§  Askeri ve sivil yönetimi birbirinden ayıran İskender,maliye örgütünü kurmuştur.

§  Devletin resmi dilinin Eski Yunanca(Attika lehçesi)olarak kararlaştırıldı.

§  Pers seferleri sırasında yeni kentler kurulmuştur.bu kentlerden çoğu Tirgis'in(dicle)doğusunda kurulmuştur.

§  İskender ticaret ve ulaşıma önem vermiştir.Perslerin yol şebekesini geliştirmiştir.

§  İskenderin seferlerindeki en önemli unsurlardan biri;sarissa adını taşıyor uzun mızraklı "hoplit"denen askerlerden oluşan birlik"Phalanks'tır.

§  İskender devletinde tek bir para sistemi kabul etmiş olup Makedonya'dan İran ve Fenike topraklarına kadar yayılan darphanelerde bastırılmış olduğu sikkelerde ön yüzde Herakles,arka yüzde isetahtta oturan Zeus tasfirini kullanmıştır.

BÜYÜK İSKENDER'DEN SONRA:İSKENDER'İN HALEFLERİ

§  Büyük İskender MÖ 13 haz.323'te ölümünden sonra tahtta varis bırakmamıştır.

§  Diadokhlar adı verilen İskender'in halefleri,yani ona yakın komutanlar,Babylon'da devlet konseyi oluşturarak,imp.yönetim biçiminin nasıl olacağı konusunda tartıştılar.

§  İskender'in çocuğu doğana kadar devletin başına geçici olarak Perdikkas'ın geçmesine Konsey karar verdi.

§  İmparatorluk ordusunun ve Asya'nın yönetimi Perdikkas'a verildi.En büyük güç Perdikkas'ındı.

§  Krateros ve Antipatros,Makedonya ve Yunanistan'ı;Antigonos Monophthalmos Büyük Phrygia,Lykia ve Pamphylia'yı ;Leonnatos,Hellospontos phrygias'nı Menandros Lydia'yı;Lysimakhos,Trakya'yı;Philotas kilikia'yı;Laomedon Suriye'yi;Eumenes,Kapadokkia ve Paphlagonia'yı;Ptolamelios da Mısır'ı aldı.Seleukos'a  süvari birliğinin komutası verildi.

TRİPARADEİSOS'TAKİ DEVLET KONSEYİ

§  Pardikkas'ın güçlenmesi diğer komutanları rahatsız ediyordu,Perdikkas'ın İskender'in cesedini Makedonya'ya götürmek isteyince ilk sürtüşme başladı.

§  MÖ 321 baharında Mısır'a giren Perdikkas subayları tarafından öldürüldü.

§  Perdikkas'ın ölümüyle askerleri Ptolemaios'un tarafına geçti.

§  devlete yeni bi düzen vermek ve yönetim şeklini belirlemek üzere MÖ 321 de Suriye'deki Triparadeisos'ta,Antipatros ve Antigonos'un katılmasıyla İkinci bir Devlet Konseyi toplandı.

§  Toplantıda alınan kararla Antipatros imparator vekili;Antigonos ise Asya'daki büyük ordunun komutanı seçildi.Selevkos,Babylonia Satraplığı'nı;Ptolemios'da Mısır ve Kyrenaika'yı aldı.

GAZA SAVAŞI

§  MÖ 319'da Antipatros ölünce Antigonos en güçlü kişi durumuna geldi.

§  Mısır'da Ptolemaios,Trakya'da Lysimakhos,Makedonya'da ise Kassandros,Antiyonos'a karşı bir koalisyon oluşturdular.

§  MÖ 315'te müttefiklerin isteklerini geri çeviren Antigonosla müttefikler savaşa başladı.

§  Antigonos,Makedonya'daki Kossandros'a karşı savaş hazırlıkları yaparken oğlu Demetrios'u da Suriye'ye gönderdi.Amacı güneydeki kanadıda Ptolemaios'a karşı güçlendirmekti.

§  MÖ 312'de Ptolemaios,Demetrios'un üzerine yürüdü,Filistinde GAZA'da yapılan savaşta Demetrios yenildi ve kaçtı.

§  Gaza savaşından sonra Diadokhlar arasındaki savaş devam etti.

İSKENDER'İN HALEFLERİ'NİN EGEMENLİK MÜCADELESİ

§  MÖ 311'de bir barış ant. yapıldı.Bu ant. göre Antigonos Asya'nın en büyük komutanı oluyordu; Kassandros da,o sıralar 13 yaşında olan İskenderin oğlu IV.Aleksandros tahta geçinceye kadar ,krallığa vekalet edecek ve Avrupa'nın hükümdarı olacaktı.

§  Lysimakhos Trakya'da Ptolemaios Mısır'da hüküm sürecekti.

§  Seleukos bu ant. dışında kalmakla birlikte,Suriye,Fenike ve Karia'yı almıştı.

§  İmp. başına vekil olarak geçen Kassandros,MÖ 311'de İskender'in oğlu ve annesini öldürttü.

§  Antigonos Kassandros'a savaş açtı,Antigonos'un oğlu Demetrios'un başarısı sonucu Kassandros Atina,Megara ve Khalkis'i boşaltmak zorunda kaldı.

§  Demetrios kendini Hellenlerin kurtarıcısı olarak ilan etti,Antiginos ve Demetrios kral kabul edildiler ve Kurtarıcı Tanrı olarak saygı gördüler.

§  Demetrios MÖ 306'da Kıbrıs'ın yönetiminini Melaos'u yenerek aldı.

§  Kıbrıs zaferinden sonra Antigonos ve Demetrios resmen kral ünvanını aldılar.Bir yıl sonra Ptolemaios,selevkos,Lysimakhos ve Kassandros da kral ünvanını aldılar.

§  MÖ 305'te Demetrios,Ptolematios'un müttefiki olan Rhodos Adası'na sefer yaptı fakat Rhodos alınamadı.Demetrios bu uzun kuşatma harekatından dolayı"Poliorketes"(kuşatıcı)lakabıyla anılmaya başladı.

IPSOS SAVAŞI

§  Demetrios Tesalya'ya girdi,cok geçmeden Yunanistan'ı ele geçirdi.

§  Selevkos,Baktria'dan Hindistan içlerine kadar ilerlemiş Pencep'ta kral Çandragupta onu bekliyordu.Fakat savaş olmadı.Selevkos kral ile bir dostluk antlaşması yaparak bölgeyi ona bıraktı karşılığında 500 savaş fili aldı.

§  Lysimakhos'un Hellespontos'tan Anadolu'ya geçtiği haberini alan Demetrios,Anadolu ya girdi. Selevkos'ta filleriyle Kappadokia'ya geldi.

§  Phrygia'nın batısında İpsos'ta yapılan savaşta (MÖ 301)Lysimakhos ve Seleukos'un birleşik ordusu,Antigonors ve Demetrios'un ordusunu bozguna uğrattı;Antigonos öldü,Demetrios kaçtı.

§  Savaşta Seleukos'un filleri tank vazifesi görerek savaşın kazanılmasında çok etkili oldu.

§  Dadokhlar,Antigonos'un topraklarını paylaştılar.

§  Toros Dağları'na dek Anadolu'nun büyük bir kısmını Lysimakhos aldı;Seleukos'un payına,Toroslardan Indos'a kadar doğu ülkeleri ve Yukarı Suriye düştü.Ptolemaios ise Aşağı Suriye ve Filistin'i aldı.

§  Ipsos savaşından sonra MÖ283 Demetrios öldü.

KORUPEDİON SAVAŞI

§  Smyrna'nınkuzeyinde Hermos vadisindeki Korupedion'da yapılan savaşta Seleukos 80 yaşındaki Lysmakhos'u yenilgiye uğrattı ve öldürdü(MÖ281)

§  Bu savaş sonrasında Diadokhlar Savaşı sona erdi.

§  Korupedion zaferinden sonra Seleukos,Anadolu'nun ve Indos'a değin Doğu'nun egemeni oldu.

§  MÖ 280'de Seleukos,Ptolemaios Keraunos tarafından öldürüldü.

§  Artık İskender'in üniter devlet politikası tamamen ortadan kalkmış oldu.

§  Devletin paylaşılan topraklarında oluşan krallıklar:

§  ·Mısır'da Ptolemaioslar

§  ·Önasya'da Seleukoslar

§  ·Makedonya'da Antigonoslar

§  Kuzeyden Kelt akınları başladı.Makedonya'ya giren Keltlere karşı koymaya çalışan Ptolemaios Keraunos öldü.(MÖ 279)

§  Antigonos Gonatas Keltleri Lysimakheia'da yenilgiye uğrattı(MÖ277)

§  MÖ 274/275'te I.Antiokhos Keltleri bozguna uğrattı,Fakat Keltler yinede Orta Anadolu'da yerleştiler.

§  Anadolu'da Seleukos egemenliğinin başlamasıyla birlikte küçük krallıklar kuruldu;Bergama, Bithynia,Pontos ve Kappadokia krallıkları.